De liberale premier Anders Fogh Rasmussen heeft zich daarbij andermaal de woede van sommige geschiedschrijvers op de hals gehaald door nadrukkelijk te verklaren dat de toenmalige regering het moreel grandioos heeft laten afweten.

Als gevolg daarvan zou het volgens de huidige regeringsleider maar een haar hebben gescheeld of Denemarken zou in mei 1945 door de geallieerden niet tot de bevrijde landen zijn gerekend, maar samen met nazi-Duitsland tot de overwonnenen. Fogh Rasmussen is van mening dat dit feit in de afgelopen zestig jaar door de nationale historici is verdoezeld. De geschiedschrijving over de bezetting moet daarom grondig op de schop, zo nodig met behulp van buitenlandse historici, aldus Fogh Rasmussen.

„Dat zou zonder twijfel vruchtbaar zijn in een klein land als Denemarken, waar het wetenschappelijke milieu al gauw is gefixeerd op de eigen navel en de neiging heeft nationale mythes te gaan zitten koesteren.”

Een van die mythes is de massale redding van de Deense joden, toen ze in de tweede helft van de bezettingsperiode konden ontsnappen naar Zweden. De werkelijkheid is dat de Duitse autoriteiten tegen die ontsnappingen bewust niets hebben ondernomen. Minder bekend is dat in de beginfase door de Deense autoriteiten is meegewerkt aan de deportatie van joden naar de vernietigingskampen.

Met deze opmerkingen blijkt de premier zijn in augustus 2003 al geventileerde standpunt ten aanzien van de jaren veertig niet alleen onverkort te hebben gehandhaafd, maar ook aanzienlijk te hebben verscherpt. Fogh Rasmussen verdedigde toen Denemarkens militaire bijdrage aan de Irak-oorlog met het argument dat het land niet opnieuw mocht verzaken in de strijd voor de vrijheid, zoals in 1940 was gebeurd.

Dat zei hij ten overstaan van een bijeenkomst van oud-verzetstrijders, die hij als eerste Deense regeringsleider ooit bedankte voor hun tegen de nazi’s betoonde moed. Met name door het ondergrondse verzet heeft Denemarken zijn gezicht tegenover de geallieerden op het nippertje nog weten te redden, aldus Fogh Rasmussen.

Landen als Nederland en Noorwegen hebben die status wel, doordat hun regeringen en staatshoofden de wijk namen naar Londen en tevens met troepen en marineonderdelen hebben bijgedragen aan de oorlog tegen Hitler. Zowel de Deense koning als het Deense kabinet bleven achter in Kopenhagen. Na zonder militaire tegenstand voor de Duitse invasie in april 1940 te hebben gecapituleerd, fungeerde het Deense kabinet tot augustus 1943 als een verlengstuk van het bewind in Berlijn. Pas daarna trad het af.

Bij gelegenheid van de zestigste herdenking van de Bevrijding -net als in Nederland op 5 mei- zijn nieuwe historische publicaties verschenen, die Fogh Rasmussens onverhulde afkeuring van de collaboratietactiek van de toenmalige Deense overheidsbeleid proberen te ondergraven.

Onder meer is een boek verschenen waarin een historicus meent te kunnen aantonen dat de openlijke collaboratie niet alleen onvermijdelijk was, maar ook volkomen juist, omdat daarmee Denemarken en zijn bevolking voor een hoop ellende gespaard zijn gebleven en bovendien ook de democratie nog zou zijn gered.

Fogh Rasmussen verbaast zich over dit soort resultaten. Volgens hem mag het waar zijn dat de Denen er relatief gezien buitengewoon makkelijk van af zijn gekomen in de Tweede Wereldoorlog, maar dat neemt niet weg dat er naar zijn idee ook andere keuzes hadden kunnen worden gemaakt. „Landbouw en bedrijfsleven hebben geld verdiend aan de oorlog. Denemarken was nazi-Duitslands voedselvoorraadschuur en de Deense industrie ging heel ver met het verrichten van werkzaamheden voor de bezetters.”