„Wat simpel geformuleerd: Als je kunt werken, moet je ook werken”, zei Jongerius. „Maar het is wel een plicht die je als overheid minder gemakkelijk kunt afdwingen als er een enorm banentekort is.”

Volgens de beoogd voorzitter van de FNV hebben mensen ook de plicht om in zichzelf te investeren, bijvoorbeeld door met onderwijs de kansen op de arbeidsmarkt te vergroten. „Je investeert in jezelf, maar doet dat ook ten behoeve van anderen. Het is ook ervaring opdoen, maatschappelijk actief zijn en vrijwilligerswerk verrichten.”

Jongerius: „Laten we niet uit het oog verliezen dat de arbeidsmarkt als het ware de ’moeder’ is van alle markten. Wie daar niet slaagt, kan het op andere markten ook wel vergeten.” Zij verweet het kabinet-Balkenende een eenzijdig beleid voor de sociale zekerheid te voeren. Het kabinet wil volgens Jongerius vooral dat uitkeringen lager worden, dat de duur ervan korter wordt en dat de voorwaarden worden aangescherpt.

De FNV-bestuurster wil af van de „negatieve toon en het cynisme” van het kabinet. „Veel plannen voor een nieuw stelsel voor de sociale zekerheid zijn doortrokken van het adagium dat mensen zelf verantwoordelijkheid moeten nemen. Er wordt niet over rechten gesproken, alleen over plichten. Zo’n benadering ondergraaft de sociale cohesie en solidariteit.”

Iedereen tussen 16 en 65 jaar heeft volgens Jongerius recht op volwaardig werk waarin men zich kan ontplooien. „Maar de politiek is nu niet in staat of niet bereid om dat recht te verzilveren. Honderdduizenden hebben geen werk. Zij zijn werkloos, minder arbeidsgeschikt, helemaal arbeidsongeschikt of ze zijn ziek.”

De economische zelfstandigheid van deze mensen moet volgens de FNV-bestuurster worden gegarandeerd met een uitkering. Die moet zo hoog zijn dat allerlei inkomensafhankelijke regelingen, zoals huursubsidie, overbodig worden.