Blair geeft advies over Irak-oorlog alsnog vrij
In een poging een nieuwe rel rond de Britse deelname aan de oorlog in Irak te sussen heeft de Britse premier Tony Blair donderdag, een week voor de parlementsverkiezingen, alsnog het advies van de procureur-generaal over de legaliteit van een aanval op Irak vrijgegeven.
De premier had tot nu toe altijd geweigerd het advies van zijn juridische topadviseur, procureur-generaal Lord Goldsmith, openbaar te maken. Maar na de publicatie van een gelekte memo van Goldsmith aan Blair door de nieuwszender Channel 4 had hij geen keus meer.
In de memo, gedateerd op 7 maart 2003, schreef Goldsmith aan Blair dat het veiliger zou zijn om pas deel te nemen aan een aanval op Irak nadat een tweede VN-resolutie zou zijn uitgevaardigd die expliciet het gebruik van geweld tegen dat land sanctioneerde. Ook waarschuwde de procureur voor mogelijke juridische acties tegen Britse militairen die naar Irak zouden worden gezonden.
Tien dagen later verdedigde Blair zijn voornemen om samen met de Amerikanen militaire actie tegen Irak te ondernemen echter met een schriftelijke verklaring waarin stond dat Lord Goldsmith hem had verzekerd dat er geen tweede VN-resolutie nodig zou zijn voor een aanval.
Politieke tegenstanders van Blair vragen zich nu af of de procureur-generaal in die tien dagen door de premier onder druk is gezet om van gedachten te veranderen. „Blair heeft gezegd dat het advies van de procureur-generaal aan het kabinet op 17 maart heel duidelijk uitwees dat een oorlog legaal zou zijn en dat de procureur niet van gedachten was veranderd”, zei Michael Howard, de leider van de Conservatieven. „Nu is echter duidelijk dat hij wel van gedachten is veranderd. Het publiek moet dus nu een antwoord krijgen op de vraag wat of wie daar verantwoordelijk voor is geweest.”
Howard, die Blair eerder al voor leugenaar uitmaakte, voegde eraan toe dat het document ieders twijfels over de integriteit van de premier versterkt. „Als je meneer Blair niet kunt vertrouwen als hij moet besluiten met het land ten oorlog te gaan, het belangrijkste besluit dat een premier kan nemen, hoe kun je hem dan nog in andere kwesties vertrouwen?” zei de oppositieleider.
De gelekte memo duikt voor Blair op een heel vervelend moment op. Hij had een week voor de verkiezingen van 5 mei, waarin hij een derde ambtstermijn als premier hoopt veilig te stellen, liever gesproken over de economie, het onderwijs en de gezondheidszorg.
Toch bleef hij zelfverzekerd bij het vrijgeven van het advies dat Lord Goldsmith hem in de eerste weken van maart toestuurde. „Het belangrijkste is dat de procureur-generaal adviseerde dat het legaal was om door te zetten en daarmee verandert dat nawalmende pistool in een vochtig rotje”, zei de premier.
Hij heeft ook reden om zelfverzekerd te zijn. De Britse kiezers zien de oorlog in Irak nauwelijks als verkiezingsitem en Blairs Labour-partij staat op een comfortabele voorsprong in de peilingen.