De toehoorders onderbraken de eerste officiële preek van de nieuwe paus meer dan veertig keer met applaus.

De plechtigheden rond de inauguratie begonnen om 10.00 uur met een openluchtmis. Kort daarvoor hadden de paus en hoge kardinalen gebeden bij het graf van de apostel Petrus, in de crypte onder het hoofdaltaar van de basiliek. Petrus wordt beschouwd als de eerste paus, van wie Benedictus XVI de 264e opvolger is.

Tijdens de inauguratiemis kreeg de nieuwe paus het pallium om de schouders gehangen en de vissersring aangereikt. Het lamswollen pallium en de zegelring waarop de apostel Petrus in een vissersboot is afgebeeld, zijn de symbolen van de pauselijke autoriteit. De gouden ring draagt tevens de naam van de paus en wordt vernietigd na diens overlijden.

In zijn preek sprak Benedictus XVI, net als vlak na zijn verkiezing, over zijn onvolkomenheden als dienaar en hoe gebeden van anderen hem bij zijn taak kunnen helpen. „Ik ben niet alleen. Ik hoef niet alleen te dragen wat ik werkelijk nooit alleen zou kunnen dragen”, zei hij. „Mijn echte bestuursprogramma is niet mijn zin te doen, niet mijn eigen ideeën na te streven, maar te luisteren, samen met de hele Kerk, naar de wereld en de wil van de Heer”, sprak de 78-jarige nieuwe paus.

Hij noemde in zijn preek vaak zijn voorganger, Johannes Paulus II, en beloofde diens beleid andere religies de hand te reiken, voort te zetten. Benedictus XVI richtte zich in zijn toespraak met een welkomstwoord tot het joodse volk. „Wij zijn met het joodse volk verbonden door een grote gezamenlijke spirituele erfenis”, zei de paus, die eerder deze week al had opgeroepen tot versterking van de dialoog met de joden.

Centraal in de toespraak stond echter eenheid binnen het christendom. Benedictus sprak van een wereld van vervreemding, leed en dood, die naar zijn zeggen een geestelijk onderontwikkeld gebied was geworden. Hij noemde zijn Kerk, gesteld tegenover zulke vijanden, nog heel levend en jong en in staat te groeien.

Na de plechtigheden, die ruim twee uur in beslag namen, werd de paus over het Sint Pietersplein rondgereden in een witte open auto. Een enthousiaste menigte, waaronder veel Duitsers, juichte hem toe. Tot teleurstelling van veel landgenoten had Benedictus XVI hen niet in het Duits begroet. Zijn toespraak was geheel in het Italiaans en de mis in het Latijn. Paus Johannes Paulus II bracht zijn Poolse landgenoten bij de missen vrijwel altijd een groet in het Pools.

Tot slot ontving de nieuwe paus in het Vaticaan nog een aantal hoogwaardigheidsbekleders die de inauguratie hadden bijgewoond en begroette hen één voor één. Namens Nederland schudden premier Balkenende en prins Willem-Alexander de paus de hand.

Aan het eind van de dag kon Benedictus XVI nog niet naar zijn pauselijke residentie. Het appartement op de derde verdieping van het apostolisch paleis krijgt na het 26-jarige pontificaat van Johannes Paulus II een grondige opknapbeurt.