Japan en China roepen op tot kalmte
Japan en China hebben hun bevolking dinsdag tot kalmte gemaand, nadat de spanningen tussen beide landen de laatste weken fors waren opgelopen.
De Japanse premier Koizumi riep zijn landgenoten op rustig te blijven. Hij wil voorkomen dat de ruzie, onder meer over een omstreden Japans geschiedenisboek, verder uit de hand loopt.
De Chinese minister van Buitenlandse Zaken, Li Zhaoxing, drong er bij de Chinese bevolking op aan niet deel te nemen aan „illegale” demonstraties tegen Japan of aan acties die de „maatschappelijke stabiliteit” ondermijnen. Het kopstuk van de communistische partij sprak tijdens een bijeenkomst voor 3500 topfunctionarissen. Hij vroeg hen ervoor te zorgen dat het „respect voor de wet” toeneemt. Hij wees op het belang van de Chinees-Japanse betrekkingen.
De geluiden uit Peking en Tokio volgen op een oproep van secretaris-generaal Kofi Annan van de Verenigde Naties. Annan wil dat China en Japan hun hoogopgelopen ruzie bijleggen. Hij stelde de kemphanen voor te praten tijdens de Aziatisch-Afrikaanse top in Indonesië, die woensdag begint. Annan is bij die ontmoeting aanwezig.
De Japanse autoriteiten telden sinds 9 april zeker 25 incidenten waarbij Chinese instellingen in het land doelwit waren van acties van boze Japanners. Het ging onder meer om vernielingen van Chinese diplomatieke missies en scholen, meldde het Japanse persbureau Kyodo.
De Japanners reageerden op de felle, soms gewelddadige anti-Japanse betogingen in verscheidene Chinese steden. Japan eist daarvoor excuses van China, maar Peking weigert dat. De volksrepubliek bood wel aan de schade aan de Japanse ambassade in Peking te herstellen die bij een betoging was ontstaan.
Veel Chinezen zijn verbolgen over een nieuw geschiedenisboek dat de Japanse regering eerder deze maand goedkeurde. In het boek zijn wreedheden die Japanse militairen tijdens de bezetting van China (1931-1945) begingen, onder het tapijt geveegd. Ook zint het de Chinezen niet dat Tokio een permanente zetel in de VN-Veiligheidsraad ambieert. Verder ruziën beide landen over een onbewoonde eilandengroep in de Oost-Chinese Zee en over gaswinning.
Intussen dreigt een nieuwe rel, nu een groep Japanse parlementsleden dinsdag heeft aangekondigd later deze week een bezoek te zullen brengen aan een omstreden oorlogsmonument in Tokio. China had Japanse leiders eerder op de dag juist opgeroepen voortaan af te zien van bezoeken aan het Yasukuni-monument. Het monument is opgericht ter nagedachtenis aan alle gesneuvelde Japanse militairen, ook zij die na de Tweede Wereldoorlog ter dood zijn gebracht wegens oorlogsmisdaden, begaan in onder andere China.
Een Japans hof verwierp dinsdag een eis om financiële compensatie voor Chinese slachtoffers van Japans oorlogsgeweld voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog. Tien overlevenden van Japanse wreedheden hadden de zaak voor de rechter gebracht, maar die vond compensatie een zaak tussen landen en niet van individuen.
Volgens het Japanse persbureau Kyodo annuleerde inmiddels eenderde van de Japanse toeristen die binnenkort Hongkong wilden bezoeken, hun reis. Zij vrezen anti-Japanse protesten. Zondag deden in Hongkong 4000 mensen mee aan een protestmars tegen Japan.