„De gulste schenking in de geschiedenis”, zo noemden de Verenigde Naties de 5,2 miljard euro beloofd voor de heropbouw na de tsunami. Het leeuwendeel van de beloftes werden gemaakt door regeringen - die stelden 4,5 miljard euro voorop. Bedrijven en privé-weldoeners deden de rest.

Slechts 1,9 miljard euro werd ook effectief betaald of in een reconstructieplan ingeschreven, zegt Jan Egeland van het VN-secretariaat voor humanitaire zaken.

VN-secretaris-generaal Annan wil de donoren de daad bij het woord helpen voegen. „Misschien moeten wij, de VN, wat assertiever worden bij de opvolging.” De topman stelt voor om „periodieke rapporten op te stellen over wat er aangeboden en betaald wordt.”

„Regeringen die in de schijnwerpers van de media hulp beloven en vervolgens niks doen als de camera’s vertrokken zijn: met dat fenomeen zij wij erg vertrouwd”, zegt Stephen Greene, directeur media van de hulporganisatie Oxfam America.

Volgens Greene kan de heropbouw in sommige landen in het gedrang komen. Ex-president Bill Clinton, aangesteld als speciale VN-gezant voor de wederopbouw van de tsunami-landen, vindt het nog te vroeg om dergelijke uitspraken te doen.

„We kunnen moeilijk zeggen of er sprake is van donormoeheid en of de beloftes gehouden zullen worden. Eerst moeten de nationale reconstructieplannen rond zijn”, zegt Clinton, die al een bezoek bracht aan Indonesië, Thailand, Sri Lanka en de Malediven. Hij vindt het begrijpelijk dat donoren wachten met de financiering van projecten als daar geen duidelijk kader voor is.

De krant The New York Times registreerde vorige week klachten over de heropbouw van de Indonesische provincie Atjeh, waar bijna 126.000 mensen de dood vonden in de vloedgolf van 26 december. „Er zijn weinig tekenen van de miljardendonaties van hulporganisaties, regeringen en mensen uit de hele wereld”, schreef een correspondent.

Rick Augsburger, één van de coördinatoren van de hulporganisatie Church World Service (CWS) denkt dat het gebrek aan vooruitgang in Atjeh vooral te wijten is aan de Indonesische regering. „De reconstructie zit nog steeds op het beleidsniveau, vooral in Atjeh. De Indonesische regering is erg behoedzaam over wie waar wegen mag bouwen.” De regering is als de dood om de baan vrij te maken voor de GAM-rebellen, die de provincie met geweld willen afscheiden van de rest van Indonesië.