Sjiiet tot premier van Irak benoemd
De Iraakse presidentiële raad heeft donderdag na haar eigen beëdiging de sjiiet Ibrahim al-Jaafari benoemd tot premier. Al-Jaafari heeft twee weken om een kabinet te vormen, dat als hoofdtaak krijgt een nieuwe grondwet op te stellen. Als die wordt goedgekeurd, kunnen er in december verkiezingen voor een permanente regering worden gehouden.
Met de benoeming van de Koerd Jalal Talabani tot president en van Al-Jaafari tot premier heeft zich in Irak een belangrijke machtswisseling voltrokken. Zowel de sjiitische meerderheid als de Koerdische minderheid werd tientallen jaren lang door het overwegend soennitische bewind van Saddam Hussein onderdrukt. Nu vormen de sjiieten en de Koerden respectievelijk het grootste en het op een na grootste blok in de Nationale Vergadering. De soennieten zijn ondervertegenwoordigd omdat de meeste soennitische kiezers de verkiezingen van 30 januari boycotten of uit angst voor aanslagen wegbleven.
Al-Jaafari woonde meer dan twintig jaar in ballingschap, voornamelijk in Groot-Brittannië en Iran. Hij behoort tot de islamitische Dawa-partij en heeft nauwe banden met groot-ayatollah Ali al-Sistani, de invloedrijke sjiitische geestelijke in Irak.
De voorzitter van de Europese Commissie, José Manuel Barroso, feliciteerde Talabani met zijn benoeming tot president en herhaalde dat de EU Iraks economische en politieke reconstructie steunt. Ook de EU-buitenlandcoördinator, Javier Solana, verwelkomde de nieuwe Iraakse leiders en sprak de hoop uit dat de regering snel een grondwet opstelt. Volgens Solana geniet de regering de brede steun van alle belangrijke groeperingen. Hij zei zich te verheugen op de samenwerking met de nieuwe Iraakse leiders.
Het overwegend Arabische land Irak heeft met Talabani voor het eerst een niet-Arabier, een Koerd, als president. Democratische verkiezingen kende het in 1932 onafhankelijk geworden land bovendien nauwelijks. Het parlement dat Talabani aanstelde, werd in verkiezingen in januari gekozen.
Talabani legde de eed af op de koran; „Ik zweer bij Allah, de allerhoogste, dat ik met toewijding zal werken om de onafhankelijkheid en de soevereiniteit van Irak te waarborgen en om zijn democratische en federale systeem te waarborgen.”
Het sjiitische buurland Iran heeft de inauguratie van Talabani donderdag verwelkomd. President Khatami noemde het een eerste stap op weg naar volledige soevereiniteit en naar het einde van de Amerikaanse bezetting van Irak. Teheran zou echter anderzijds een opleving van Koerdische nationalisme binnen de eigen grenzen vrezen.
Koerden in Iran toonden zich donderdag en woensdag opgetogen over de keuze van een Koerd tot president van het buurland Irak. Duizenden gingen met Koerdische vlaggen de straat op in Iraanse plaatsen om het te vieren, zo meldden plaatselijke media.