De Amerikaanse president Donald Trump eist dat NAVO-bondgenoten voortaan 5 procent van hun economie uitgeven aan defensie. Dat is volgens velen een haast onhaalbare verhoging. NAVO-topman Mark Rutte stelt daarom voor 1,5 procentpunt van die 5 procent te besteden aan andere zaken die de veiligheid ook ten goede zouden komen. NAVO-landen kunnen dan snelwegen aanleggen waarover ook tanks naar de Russische grens zouden kunnen rijden, of hun ICT-netwerken beter beveiligen tegen Russische saboteurs. Dat maakt het makkelijker voor lidstaten om het geld te vinden, én het benodigde draagvlak in politiek en samenleving.

De toekomstige ‘Den Haag-norm’ moet volgens de Amerikaanse ambassadeur Matt Whitaker voorzien in het geld dat de bewapening kost die volgens NAVO-planners nodig is om de alliantie te verdedigen, en daarnaast in geld voor andere zaken. Voor dat eerste zou volgens ingewijden ongeveer 3,5 procent van het bruto binnenlands product (bbp) nodig zijn. De NAVO heeft duidelijk omschreven waar dat geld naartoe moet, en daar wordt niet aan gemorreld, maakte Rutte al duidelijk.

Dat probeerden landen als Spanje de afgelopen tijd wel. Zij zouden straks 1,5 procent van hun bbp mogelijk vrijer kunnen besteden, zonder de strakke NAVO-regels. Het is nog onduidelijk wie zou moeten controleren of dat geld de veiligheid ten goede komt.

Whitaker waarschuwde vast dat de nieuwe bestedingen wel „met defensie te maken moeten hebben. Het is niet een grabbelton voor alles dat je maar kunt bedenken”.

De ambassadeur liet zich niet uit over de voorgestelde verdeling van 3,5 procent van het bbp voor ‘harde’ defensie-uitgaven en 1,5 procent voor ‘zachtere’ zaken. Maar geen van de NAVO-landen heeft daartegen in de eerste besprekingen bezwaar gemaakt, zeggen NAVO-bronnen. Verzet van de VS, die gelden als onmisbare pijler van de alliantie, zou het plan bij voorbaat kansloos maken. Rutte zou het niet hebben geopperd als de VS er niet aan zouden willen, schatte premier Schoof al eerder in.