Zijn boodschap is er waarschijnlijk niet direct een waar jongeren die deze week nog voor hun eindexamens blokken van staan te juichen. Dr. Gino Camp, bijzonder hoogleraar effectief leren aan de Open Universiteit in Heerlen, is er helder over: op het laatste moment de stof in je hoofd stampen is niet efficiënt. En de makkelijkste manier van leren is niet de meest effectieve. Terwijl die wel fijn aanvoelt.

Camp doet al jaren onderzoek naar hoe het geheugen werkt en weet goed hoe je leren het beste vorm kunt geven. De mens loopt over het algemeen tegen twee problemen aan bij het studeren, zegt de geheugenexpert. „Ten eerste zijn we niet goed in het inschatten hoe goed we stof beheersen. Mijn collega’s en ik lieten scholieren een tekst lezen over fotosynthese. Daarna vroegen we hun hoeveel vragen over de tekst ze na een week goed zouden hebben als ze een toets zouden krijgen. Wat bleek? Ze dachten vaak beter te scoren dan ze vervolgens daadwerkelijk deden.”

Gevolg: mensen denken dat ze bepaalde stof onder de knie hebben en stoppen met leren, terwijl ze eigenlijk nog niet zover zijn. Camp heeft een paar oplossingen. „Stel je oordeel uit. Probeer een uur nadat je geleerd hebt een inschatting te maken van hoe goed je de stof kent. Niet door de tekst nog even over te lezen, maar door bijvoorbeeld aan iemand anders uit te leggen waar het over gaat.”

Onderstrepen

Een tweede tip van de hoogleraar: gebruik geen leermethode die makkelijk aanvoelt, maar niet veel toevoegt aan het leren, zoals een tekst herlezen. Die aanpak is niet efficiënt, blijkt uit onderzoek. „Datzelfde geldt voor een tekst onderstrepen. Mensen die bepaalde zinnen op een pagina arceren, scoren niet beter dan mensen die de pagina alleen lezen.”

Wat werkt wel? Vooral jezelf toetsen is erg effectief, zegt Camp. „Dat kan op verschillende manieren. Door geheugenkaartjes, door je door iemand anders te laten overhoren of door oude examens te maken. Op die manier haal je de informatie weer uit je geheugen op.”

Veel mensen hebben de neiging om op het laatste moment heel hard te gaan blokken, maar ook dat is niet echt handig volgens Camp. „Als je verspreid over verschillende momenten herhaalt, blijft de stof beter hangen dan wanneer je dezelfde tijd bezig bent, maar in één keer.”

Telefoon

Misschien een open deur, maar ook belangrijk volgens de Heerlense hoogleraar: voorkom afleiding. „Je telefoon is waarschijnlijk een aantrekkelijk alternatief voor je boek. Als die in de buurt is, met je sociale media en al het andere wat hij te bieden heeft, is het lastig om je aandacht bij de stof te houden. Hoe moeilijker het is om hem erbij te pakken, hoe kleiner de kans dat je je erdoor laat afleiden en dat je de stof minder goed opslaat.”

Op een goede manier studeren is niet dé garantie voor een geslaagd examen, benadrukt Camp. „Hoe goed weet een docent of onderwijsmethode de stof over te brengen? Welke ondersteuning bieden ouders? Dat soort factoren spelen ook een rol. Er is natuurlijk veel meer dan het leerproces. Maar het is wel belangrijk om je als leerling af te vragen: ben ik eigenlijk wel effectief bezig?”