Kardinaal Eijk voorziet onder nieuwe paus geen revolutie
Het Vaticaan maakte rond 19.15 uur bekend dat de Amerikaan Robert Prevost de nieuwe paus wordt van de Rooms-Katholieke Kerk. Volg in dit liveblog het laatste nieuws.
Advertentie
De Nederlandse kardinaal Wim Eijk verwacht niet dat de nieuwe paus Leo XIV voor een grote revolutie gaat zorgen in de kerk. „Ik denk dat een heel belangrijke taak van de paus is om de eenheid in de kerk te herstellen”, zei Eijk vlak na afloop van het conclaaf.
Eijk was een van de 133 kardinalen die deelnamen aan het strikt geheime conclaaf. Hij was ook de enige Nederlander in de Sixtijnse Kapel.
Volgens Eijk kan de nieuwe paus veel betekenen op een aantal gebieden. „Bijvoorbeeld ten aanzien van de bio-ethiek, de zaken die de huwelijksmoraal betreffen, de seksuele moraal, ook de sociale moraal. Dat zijn zaken waarover onenigheid bestaat in de kerk, dat kunnen we gewoon niet ontkennen.”
De kardinaal voorziet geen grote veranderingen onder paus Leo XIV. „Ik denk dat hij de lijn van de paus zoals die tot nu toe gevolgd is, gewoon zal voortzetten. Ik verwacht niet ineens een revolutie of grote veranderingen. Daar is het geen type voor”, zegt Eijk.
De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft de nieuwe paus Leo XIV gefeliciteerd met zijn verkiezing en de hoop uitgesproken dat het Vaticaan zijn land zal blijven steunen. Oekraïne is al meer dan drie jaar in oorlog met Rusland, dat in februari 2022 zijn buurland binnenviel.
„Op dit beslissende moment voor ons land hopen we op verdere morele en spirituele steun van het Vaticaan voor Oekraïnes inspanningen om gerechtigheid te herstellen en een duurzame vrede te bereiken”, aldus Zelensky op Telegram.
beeld ANP, Ramon Mangold 
beeld EPA
beeld ANP, Ramon Mangold De Franse president Emmanuel Macron en de Duitse kanselier Friedrich Merz hebben de Amerikaanse kardinaal Robert Prevost gefeliciteerd met zijn verkiezing als nieuwe paus.
Macron zei in een verklaring dat hij hoopt dat het pontificaat van paus Leo XIV „vrede en hoop” brengt. Macron werd op twaalfjarige leeftijd op eigen verzoek tot katholiek gedoopt. Tegenwoordig is hij agnost.
Merz, die katholiek is, zei in een persbericht dat de mensen in Duitsland het nieuwe pontificaat met „vertrouwen en positieve verwachtingen” tegemoet zien. „Voor veel mensen bent u een anker voor gerechtigheid en verzoening”, aldus Merz.
De Russische president Vladimir Poetin heeft de nieuwe paus Leo XIV „succes” gewenst. Hij zei er vertrouwen in te hebben dat de Amerikaanse paus een „constructieve dialoog” met het Kremlin blijft aangaan.
„Ik ben ervan overtuigd dat de constructieve dialoog en samenwerking tussen Rusland en het Vaticaan zich zullen blijven ontwikkelen op basis van de christelijke waarden die ons verenigen”, zei Poetin in een boodschap die door het Kremlin werd gepubliceerd.
De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, en de voorzitter van de Europese Raad, Antonio Costa, hebben er vertrouwen in dat paus Leo XIV eenheid zal bevorderen om een eerlijkere en barmhartigere wereld na te streven. In een gezamenlijke verklaring feliciteren zij de nieuwe paus.
„Miljoenen Europeanen laten zich dagelijks inspireren door de blijvende inzet van de Kerk voor vrede, menselijke waardigheid en wederzijds begrip tussen de naties”, aldus de twee leiders. „We hebben er vertrouwen in dat paus Leo XIV zijn stem op het wereldtoneel zal gebruiken om deze gedeelde waarden te bevorderen en eenheid aan te moedigen in het streven naar een rechtvaardigere en barmhartigere wereld.”
De Europese Unie kijkt ernaar uit om nauw samen te werken met de paus om „mondiale uitdagingen aan te gaan en een geest van solidariteit, respect en menslievendheid te voeden”, aldus Costa en Von der Leyen.
Bisschop Ron van den Hout van het bisdom Roermond zegt blij te zijn met de benoeming van Leo XIV tot nieuwe paus. „In mijn achterhoofd had ik al eens gedacht: een Amerikaan zou misschien niet verkeerd zijn. Het is goed dat dit continent nu de paus levert”, meldt hij in een schriftelijke verklaring.
„Zijn keuze voor de naam Leo XIV is een duidelijke verwijzing naar Leo XIII, die was in meerdere opzichten een vernieuwer”, aldus de bisschop. „Op sociaal gebied, maar ook op het gebied van bijbelwetenschap. Met de keuze voor Leo XIV geeft de nieuwe paus aan dat hij op zijn eigen manier vernieuwend wil zijn, aansluitend bij de weg van zijn voorganger, maar ook door eigen accenten te zetten.”
De Israëlische president Isaac Herzog hoopt op sterkere banden tussen zijn land en de Heilige Stoel nu het Vaticaan een nieuwe paus heeft gekozen, Leo XIV.
„Wij streven ernaar de relaties tussen Israël en de Heilige Stoel te versterken, evenals de vriendschap tussen joden en christenen in het Heilige Land en overal ter wereld”, zei hij in een verklaring.
De vorige paus, de op 21 april overleden Franciscus, leverde veelvuldig kritiek op de Israëlische aanvallen op de Gazastrook.
Premier Dick Schoof wenst de nieuwe paus Leo XIV „veel kracht en wijsheid toe met zijn belangrijke en verantwoordelijke missie”. Dat liet de premier op X weten na de verkiezing van de Amerikaanse kardinaal Robert Prevost (69) tot leider van de Rooms-Katholieke Kerk.
„Mooi nieuws dat er zo snel een nieuwe paus is gekozen. Een bijzonder moment voor de katholieke wereldgemeenschap en daarbuiten”, aldus de minister-president.
De pauselijke vereniging Pro Petri Sede hoopt dat de donderdag gekozen paus Leo XIV „met dezelfde plichtsbetrachting” als zijn voorganger Franciscus invulling aan het pausambt zal geven. De vereniging was zeer verheugd over de aankondiging van de nieuwe paus.
„Laten we bidden voor paus Leo XIV dat hij de wereldkerk mag leiden met nieuw moreel gezag ten gunste van de hele wereld in deze rumoerige tijd”, stelt Pro Petri Sede. „We wensen hem toe dat de Heilige Geest hem daartoe zal inspireren.”
Het Vaticaan maakte rond 19.15 uur bekend dat de Amerikaan Robert Prevost de nieuwe paus wordt van de Rooms-Katholieke Kerk en dat hij de naam Leo XIV heeft aangenomen.
Advertentie
De Amerikaanse president Donald Trump noemt de keuze voor kardinaal Robert Prevost als eerste paus uit de Verenigde Staten een grote eer voor het land.
„Wat een opwinding en wat een grote eer voor ons land”, schrijft Trump op zijn platform Truth Social. Hij feliciteert de nieuwe paus, die zich Leo XIV noemt, en zegt ernaar uit te kijken hem te ontmoeten. „Het zal een heel betekenisvol moment zijn!”, aldus de president.
Kardinaal Robert Prevost is donderdag gekozen tot nieuwe paus en leider van de Rooms-Katholieke Kerk. De Amerikaan heeft de naam paus Leo XIV aangenomen. Dat kondigde de Franse kardinaal Dominique Mamberti aan met de Latijnse woorden „Habemus Papam” (We hebben een paus) voor een menigte van tienduizenden mensen op het Sint-Pietersplein.
Paus Leo verscheen op het centrale balkon van de Sint-Pietersbasiliek, ongeveer zeventig minuten nadat witte rook uit een schoorsteen boven de Sixtijnse Kapel was opgestegen. Dit betekende dat de 133 kardinalen die daartoe bevoegd waren een nieuwe leider hadden gekozen voor de 1,4 miljard leden tellende kerk. Leo riep op tot „vrede voor alle volkeren”.
De 69-jarige Prevost, afkomstig uit Chicago, heeft het grootste deel van zijn carrière als missionaris in Peru doorgebracht en werd pas in 2023 kardinaal. Hij heeft weinig media-interviews gegeven en spreekt zelden in het openbaar.
Leo wordt de 267e katholieke paus na het overlijden vorige maand van paus Franciscus, die de eerste Latijns-Amerikaanse paus was en de kerk twaalf jaar had geleid. Franciscus voerde een reeks hervormingen door en maakte debat mogelijk over verdeeldheid zaaiende kwesties zoals de wijding van vrouwen en een betere inclusie van lhbti-katholieken.
Voorafgaand aan het conclaaf riepen sommige kardinalen op tot continuïteit met Franciscus’ visie van meer openheid en hervorming. Andere kardinalen zeiden dat ze de klok wilden terugdraaien en oude tradities wilden omarmen.
De Nederlandse Bisschoppenconferentie zegt blij te zijn dat het is gelukt om snel een nieuwe paus te kiezen. Donderdagavond kwam er witte rook uit de kleine schoorsteen bovenop de Sixtijnse Kapel.
„Daar zijn we natuurlijk blij mee, dat het zo snel is gelukt”, aldus een woordvoerder van de bisschoppenconferentie. „En dat er dus waarschijnlijk grote eensgezindheid is onder de kardinalen die gekozen hebben. Daar zijn wij blij mee.”
De stemming voor een nieuwe paus van het conclaaf begon woensdag. Het is nog niet bekend wie de nieuwe paus is.
beeld AFP, Jeff Pachoud 
beeld EPA, Riccardo Antimiani 
beeld AFP Gabriel Bouys 
beeld EPA, Andrea SoleroEr is een nieuwe paus gekozen. De kardinalen die deelnamen aan het conclaaf zijn het eens geworden over een nieuwe leider van de Rooms-Katholieke Kerk. Wie het is, wordt later bekend gemaakt.
Zodra de witte rook uit de schoorsteen kwam, barstte het Sint-Pietersplein uit in gejuich dat minuten aanhield. Mensen verdrongen zich om zo dicht mogelijk bij de hekken te komen voor een plek met goed zicht op de Sixtijnse Kapel en het balkon waar de nieuwe paus naar verwachting niet veel later wordt voorgesteld aan het publiek. Aanwezigen zwaaiden met vlaggen van hun thuisland en met religieuze vlaggen.
De stemming in de Sixtijnse Kapel was geheim. De uitkomst werd bekendgemaakt door de stembriefjes te verbranden. Met de witte rook en kerkklokken is aan de wereld bekendgemaakt dat er een nieuwe paus is verkozen.
De kerk moest op zoek naar een nieuwe paus na het overlijden van de 88-jarige Franciscus op paasmaandag. Alle 135 kardinalen die op dat moment jonger dan 80 waren, hadden stemrecht. Twee van hen lieten om gezondheidsredenen verstek gaan, de rest kwam in Vaticaanstad bij elkaar voor de geheime stemming.
De nieuwe paus is nagenoeg zeker een van de kardinalen die hebben deelgenomen aan het conclaaf. De laatste keer dat een paus werd verkozen die geen kardinaal was, was Urbanus VI in 1378.
De kardinalen zijn het in de Sixtijnse Kapel nog niet eens geworden over wie de opvolger moet worden van paus Franciscus. De eerste twee stemrondes van donderdag zijn geweest, maar er bleek geen overeenstemming te zijn. Later op de dag volgen er nog hooguit twee.
Uit de kleine schoorsteen bovenop de Sixtijnse Kapel kwam zwarte rook. Het signaal dat de kardinalen nog verdeeld zijn werd gezien door vele tienduizenden gelovigen en andere geïnteresseerden die naar het Sint-Pietersplein waren gekomen.
Later op de dag wordt nog eens gestemd. Als die vierde stemronde een paus oplevert, wordt dat meteen bekendgemaakt. Zo niet, zal geen rook te zien zijn boven de kapel waar de kardinalen bij elkaar zitten, maar wordt meteen stemronde vijf gehouden. Aan het begin van de avond is dan naar verwachting weer zwarte of witte rook te zien.
De rook komt van de verbranding van de stembriefjes. Als niemand de vereiste tweederdemeerderheid behaalt, wordt een stofje toegevoegd om zwarte rook te maken. Als er een paus geselecteerd is, kleurt de rook wit en luiden klokken.
De eerste stemronde van het conclaaf heeft geen nieuwe paus opgeleverd. Uit de schoorsteen op de Sixtijnse Kapel kringelde woensdagavond zwarte rook. Dat betekent normaal gesproken dat de kardinalen hun overleg voor vandaag staken en donderdagochtend weer samenkomen.
Het conclaaf begon woensdagmiddag. De 133 kiesgerechtigde kardinalen hebben in het grootste geheim schriftelijk laten weten wie zij als paus willen. Om verkozen te worden, is de steun nodig van ten minste twee derde. Dat zijn er 89.
De stemming duurde een stuk langer dan van tevoren was verwacht. Mogelijk heeft een rol gespeeld dat er uitzonderlijk veel kardinalen deelnemen aan dit conclaaf en dat er ook veel kardinalen bij waren die nieuw zijn. Zeker is dat niet, want het verloop van de stemming is strikt geheim.
Het is zeer ongebruikelijk dat het conclaaf al op dag één een nieuwe paus oplevert. Heel lang doen ze er normaal gesproken niet over. Zowel Franciscus als zijn voorganger Benedictus XVI werden op de tweede dag van het conclaaf verkozen.
Het Sint-Pietersplein in Vaticaanstad is volgelopen met tienduizenden mensen die wachten op rook uit de schoorsteen van de Sixtijnse Kapel. Af en toe klapt de wachtende menigte.
Kort voor 20.00 uur keken ook meer dan 100.000 mensen naar de livestream van Vatican News met zicht op de schoorsteen.
Rook uit de schoorsteen betekent dat de kardinalen hebben gestemd over wie de nieuwe paus moet worden. Witte rook betekent dat er een paus is gekozen, zwarte rook dat de kardinalen donderdag opnieuw samenkomen.
De rook laat op de eerste dag van het conclaaf langer op zich wachten dan verwacht. De deur van de Sixtijnse Kapel ging rond 17.45 uur dicht.
Belangstellenden wachten op de rook. beeld AFP, Stefano Rellandini 
Een man bidt met een rozenkrans. beeld AFP, Stefano Rellandini
Belangstellenden wachten op de rook. beeld AFP, Tiziana Fabi
Belangstellenden wachten op de rook. beeld AFP, Gabriel BouysIn Vaticaanstad komen 133 stemgerechtigde kardinalen van de Rooms-Katholieke Kerk (RKK) in conclaaf bijeen om een nieuwe paus te kiezen. Hoe gaat dat in zijn werk?
Op het Sint-Pietersplein in Vaticaanstad staan gelovigen en andere belangstellenden klaar om te zien of de eerste stemronde van het conclaaf een nieuwe paus heeft opgeleverd. Vanaf het plein is de schoorsteen te zien waar in de loop van de avond zwarte of witte rook uit komt. Witte rook betekent dat er een paus is gekozen, zwarte rook dat de kardinalen morgen opnieuw samenkomen.
De schoorsteen van de Sixtijnse Kapel. beeld EPA, FABIO FRUSTACI
Het Sint-Pietersplein stroom langzaam vol. beeld EPA, GIUSEPPE LAMI
Het Sint-Pietersplein stroom langzaam vol. beeld EPA, GIUSEPPE LAMI
Het Sint-Pietersplein stroom langzaam vol. beeld EPA, ANDREA SOLEROHet conclaaf om een nieuwe paus te kiezen is begonnen. De kiesgerechtigde kardinalen zijn samen met wat ondersteunend personeel samengekomen in de Sixtijnse Kapel, iedereen die er niet bij mag zijn is weggestuurd en de deur is dicht. Daar vindt de geheime stemming plaats om een nieuwe leider voor de kerk te kiezen.
De kardinalen kwamen eerst bij elkaar in de Cappella Paolina in het Apostolisch Paleis om te bidden. Van daaruit gingen ze in processie de Sixtijnse Kapel binnen. Bijna alle kardinalen droegen hun kenmerkende rode kleding, de kardinalen van de oosterse kerken droegen hun eigen koorkleding.
Binnen legden ze hun eed af. Daarna werd „extra omnes” omgeroepen, het teken dat bijna iedereen moet vertrekken. Naast de kardinalen en de andere medewerkers blijven nog twee geestelijken achter voor een tweede gebed. Als dat klaar is, vertrekken ook zij en kan begonnen worden met de stemming.
De kardinalen krijgen briefjes met daarop de tekst „Eligo in Summum Pontificem” (Ik kies als hoogste pontifex) en daaronder witruimte. Kardinalen vullen hun stem in, vouwen het briefje dubbel en brengen het in het zicht van de andere kardinalen een voor een naar voren. Na een vaste verklaring dat hun keuze naar eer en geweten is gemaakt, worden de briefjes in een speciale kom gedaan. Als iedereen heeft gestemd, wordt de inhoud gehusseld en worden de stembiljetten door drie kardinalen geteld en aan een rood koord geregen.
Of er een keuze is gemaakt, wordt bekendgemaakt door de stembriefjes te verbranden. Als er zwarte rook uit de schoorsteen op de Sixtijnse Kapel komt, is er nog geen uitslag. Witte rook vergezeld van kerkklokken betekent dat ten minste 89 kardinalen het eens waren en een nieuwe paus gekozen is.
Naar verwachting zullen meerdere stemrondes nodig zijn. Er worden hoogstens vier stemmingen per dag gehouden. Tot een paus gekozen is, worden maximaal twee keer per dag stembriefjes verbrand.
De kardinalen die een nieuwe paus gaan kiezen, staan op het punt te beginnen aan het conclaaf. Ze hebben zich verzameld in een kapel van het Apostolisch Paleis van waaruit ze niet veel later in processie naar de Sixtijnse Kapel gaan.
In de Cappella Paolina wordt eerst de Litanie van alle Heiligen gebeden. Daarna gaat de groep van 133 kieskardinalen naar de Sixtijnse Kapel, terwijl ze Veni Creator zingen. Daar wordt de eed afgelegd, nog eens gebeden en vervolgens gestemd.
Om te mogen stemmen mogen kardinalen hooguit 79 jaar oud geweest zijn op het overlijden van de vorige paus. Dat waren er bij het overlijden van Franciscus 135. Twee van hen, Antonio Cañizares Llovera en John Njue, slaan het conclaaf om gezondheidsredenen over. Van de deelnemende kardinalen zijn 108 tot kardinaal gecreëerd door paus Franciscus, 20 door Benedictus XVI en 5 door Johannes Paulus II. De enige Nederlander is Wim Eijk.
De nieuwe paus moet steun hebben van ten minste twee derde van de kardinalen. Dat zijn er nu 89.
In 1492 werd voor het eerst een conclaaf gehouden in de Sixtijnse Kapel, al zijn de verkiezingen in de eeuwen daarna ook geregeld ergens anders geweest. Sinds 1878 is iedere paus daar gekozen.
Johannes Paulus II legde vast dat ook na hem alle conclaven moeten plaatsvinden in de Sixtijnse Kapel, onder het beroemde fresco Het laatste oordeel van Michelangelo. Dat is volgens de grondwet van het Vaticaan de plek waar „alles bijdraagt aan het bewustzijn van de aanwezigheid van God, in wiens aanwezigheid ieder op een dag beoordeeld zal worden”.
De kardinalen vinden dat de nieuwe paus de hervormingen van Franciscus moet voortzetten en veel oog moet hebben voor de behoeften van de mensen. De hoge geestelijken kwamen deze dinsdag voor de twaalfde en laatste keer bijeen als voorbereiding op het conclaaf, de pausverkiezing die woensdag begint.
Bij het overleg, de Congregatie van Kardinalen, waren volgens het Vaticaan 173 kardinalen aanwezig. Onder hen waren 130 van de 133 kardinalen die stemrecht hebben bij de pausverkiezing. Kardinalen die ten tijde van het overlijden van de paus 80 jaar of ouder waren, mogen niet stemmen.
„Er is een profiel geschetst van een paus als herder, een docent in menselijkheid, die in staat is om het gezicht te zijn van een Samaritaanse Kerk, dicht bij de behoeften en wonden van menselijkheid”, aldus het Vaticaan. „In tijden die worden gekenmerkt door oorlogen, geweld en sterke polarisatie, wordt sterke behoefte gevoeld aan een spirituele gids die genadigheid, synodaliteit en hoop biedt.” Synodaliteit heeft te maken met de rol die gelovigen spelen in de kerk en de verspreiding van het geloof.
De kardinalen vinden dat er onder meer verdergaande hervormingen nodig zijn rond de strijd tegen misbruik, het nastreven van vrede en „zorg voor de schepping”.
Bij de laatste congregatie werden ook de Vissersring en het loodzegel van Franciscus onklaar gemaakt. Voor de ogen van de aanwezige kardinalen en camera’s werden de twee voorwerpen met een vijl onklaar gemaakt. Dat wordt van oudsher gedaan om misbruik te voorkomen.
Advertentie