John Piper tegen Jordan Peterson: Vreugde is een beter levensdoel dan zin
„Leven is lijden. Het doel is niet om gelukkig te zijn, maar om iets te vinden wat je staande houdt ondanks het lijden.” „Nee, leven is: je verheugen in God.” De Amerikaanse theoloog John Piper is het niet eens met een tweet van Jordan Peterson, een psycholoog uit Canada die online veel volgers heeft.
Piper reageerde onlangs in zijn podcast ”Ask Pastor John” op een tweet van Peterson over lijden. Peterson was hoogleraar psychologie aan de universiteit van Toronto. Op YouTube, X en andere online platforms biedt hij mensen handvatten om een betere versie van zichzelf te worden.
Het eerste boek van Peterson dat in het Nederlands werd vertaald, is ”Twaalf regels voor het leven”. Daarin moedigt hij lezers onder andere aan om hun schouders recht te houden, zich niet te vergelijken met anderen en na te streven wat betekenisvol is.
Peterson is geen theoloog, maar ondersteunt zijn betogen graag met Bijbelteksten en -passages. Daarnaast maakt hij gebruik van de denkbeelden van Carl Gustav Jung, een psychiater die leefde aan het begin van de twintigste eeuw.
Bijenhouder
Op jordanbpeterson.com typeert Peterson zichzelf als een geharde man, opgegroeid in de koude woestenij van Alberta, van alle markten thuis waar het om uitdagingen gaat. Hij heeft vliegtuigen en boten bestuurd en is barman en bijenhouder geweest. Daarnaast heeft hij in zijn psychologenpraktijk „cliënten leren omgaan met rampen en overwinningen”.
In 2023 sprak Peterson in Ahoy Rotterdam. De kaarten waren uitverkocht. Op zaterdag 17 mei treedt hij weer in Nederland op, in Ziggo Dome, Amsterdam.
Met zijn gespierde pleidooi voor mannelijkheid en tegen woke-denken weet Jordan B. Peterson harten te raken. Zijn boek ”How we wrestle with God” verscheen in 2024. De Nederlandse titel luidt ”Wij die worstelen met God”.
In een recensie in het Reformatorisch Dagblad karakteriseert prof. dr. M.J. Kater Petersons benadering van de Bijbel als volgt: „ Voor de schrijver is God meer de stem van binnenuit dan de God Die met Zijn Woord van buitenaf inbreekt in een mensenleven.” Toch waardeert Kater Petersons psychologische aanvliegroute bij het Bijbellezen ook wel weer.
Anti-woke
Peterson gruwt van het Canadese beleid rond lhbti. Al in 2016 uitt hij scherpe kritiek op een Canadese wet over genderexpressie. Ook in de jaren daarna blijft Peterson op dat aambeeld hameren. „Het Westen loopt slaapwandelend Trudeaus woke nachtmerrie in,” schrijft hij in oktober 2024 op zijn website.
Wellicht dat deze sombere bespiegelingen Peterson in november 2024 tot de tweet over „leven is lijden” brengen. „Het doel is niet om gelukkig te zijn, maar om iets te vinden wat je staande houdt ondanks het lijden.” Het Canadese regeringsbeleid en Petersons wereldbeschouwing lopen zachtjes gezegd nogal uiteen. Peterson voelt zich niet meer thuis in zijn eigen land. In december laat hij zelfs weten te willen verhuizen naar Amerika.
Zo’n 31.000 mensen geven Petersons tweet over lijden een hartje en 2300 mensen reageren. Die reacties lopen uiteen van een citaat uit Jakobus 1:2 en 3 over vreugde in verzoekingen tot een aanmoediging om het leven wat meer van de zonnige kant te bekijken en feelgoodfilmpjes van spelende poezen.
Geluk vinden
John Piper, de theoloog van de vreugde, kan het op zijn website Desiring God niet laten om in te gaan op Petersons tweet. Hij stelt voor om Petersons stelling „Leven is lijden. Het doel is niet om gelukkig te zijn, maar om iets te vinden wat je staande houdt ondanks het lijden” even vrij van de context te bekijken.
De meeste mensen beschouwen vreugde als een voorbijgaande, onvoorspelbare emotie, zegt Piper. „Dat klopt ook als vreugde niet de ziel verzadigt en niet geworteld is in God.”
Eens
Piper gaat dieper in op Petersons vooronderstellingen: „Peterson benadrukt dat het doel van het leven niet vreugde, maar betekenis is. Het doel van het leven is om in een modus te geraken die het leven zo veel betekenis geeft dat het lijden er niet meer toe doet.”
Ja, stelt Piper, als vreugde inderdaad voorbijgaand en onvoorspelbaar zou zijn, zou Peterson gelijk hebben. „Amen. Ik wil ook dat mensen een zinvol leven leiden.”
Het woord vreugde heeft echter aan betekenis ingeboet en wordt geassocieerd met vluchtigheid, aldus Piper. Het is volgens de theoloog zaak dat het woord weer een diepere lading krijgt. „Daartegenover staat dat de term ”betekenis” of ”zin” heel leeg kan zijn. Mensen kunnen hun leven zin geven op de meest verdorven manieren of zingeving juist invullen met heel mooie dingen. Het concept zingeving geeft geen duidelijke richting aan het leven.”
Piper moedigt zijn luisteraars aan om te zoeken naar Gods bedoeling met hun leven. „God schiep deze wereld om Zijn heerlijkheid door te geven, zoals dat in Psalm 19 staat. Mensen zijn geschapen om Zijn beeld te weerspiegelen.”
Door de zonde zijn mensen vijanden van God geworden, stelt Piper. „Maar de schoonheid van God ligt niet alleen in Zijn rechtvaardigheid, maar ook in Zijn genade. Daarom stuurde Hij Zijn Zoon naar deze wereld. Wie in Jezus gelooft, verlangt om opnieuw Gods heerlijkheid te weerspiegelen.”
Lijden
Het lijden dat Peterson in zijn tweet noemt, laat Piper niet onbesproken. „Vreugde in God overstijgt alles. Als we ons geluk in God behouden, juist door het lijden heen, toont ons dat hoe kostbaar Hij werkelijk is.”
God wordt het meest verheerlijkt wanneer we ons in Hem verblijden, herhaalt Piper zijn levensmotto. „Verzadiging van vreugde is bij Uw aangezicht”, citeert hij Psalm 16. „Vreugde is geen bijproduct, maar het resultaat van een leven met God.”
