„We vinden Gods Woord niet meer voldoende”
VEENENDAAL - „Hoe is het mogelijk dat de evangelische beweging zó enthousiast is over het boek Doelgericht Leven van Rick Warren.” Ds. M. B. Gorsira, predikant van de vrije baptistengemeente in Delfzijl, is het zich de laatste maanden steeds meer gaan afvragen. Zaterdag luidde hij de noodklok.
Daarbij sneed hij diep in eigen vlees. „De theologische zwakheid, de intellectuele luiheid van de huidige evangelische beweging wordt weerspiegeld in het boek Doelgericht Leven. Waarschijnlijk is het daarom zo populair.”De predikant was een van de sprekers op de jaarlijkse studie- en ontmoetingsdag van de George Whitefield Stichting, in Veenendaal. Deze in 1994 opgerichte stichting heeft als doel „het stimuleren van de studie van het puritanisme en de daaruit voortgekomen opwekkingsbewegingen.” ”Omdat het om God gaat”, luidde dit jaar het thema - ”John Piper en Rick Warren in het licht van de puriteinse nadruk op de glorie van God”. Zo’n honderd belangstellenden woonden de dag bij, als gevolg van de weersomstandigheden iets minder dan er zich hadden aangemeld.
Toen bekend werd dat de stichting voor dít thema had gekozen, werden „hier en daar wel wat wenkbrauwen gefronst”, merkte ds. Gorsira op. „Waarom moest het boek van Rick Warren getoetst worden? Moesten we niet eens ophouden met elkaar altijd maar te bekritiseren?”
Toch ligt er de Bijbelse opdracht, stelde de baptistenvoorganger - 1 Thessalonicenzen 5:21: Toetst alles. „Dat Warrens model, dat de veertigdagencampagne wérkt, ontslaat ons niet van de opdracht te toetsen wat er gezegd wordt.”
Citatenboek
Hoewel Rick Warren voor de praktijk van het christenleven veel dingen schrijft die de moeite waard zijn, aldus ds. Gorsira, „kan ik niet anders dan kanttekeningen plaatsen bij dit boek.” Hét probleem is in zijn ogen Warrens Schriftgebruik. „Hij citeert meer dan 1000 Bijbelverzen, in verschillende vertalingen. En toch gaat de Bijbel nooit werkelijk open. De Bijbel wordt gebruikt als een citatenboek van losse uitspraken.”
Opvallend veel maakt de Amerikaanse baptistenvoorganger ook gebruik van parafrasevertalingen. Deze zijn echter vaak „mijlenver verwijderd” van wat er in een echte vertaling staat, signaleerde de predikant uit Delfzijl. Eén voorbeeld: Warren citeert Matthéüs 16:25 uit The Message. Daar staat dan: „Zelfhulp leidt tot niets, maar door zelfopoffering kunt u uw ware ik ontdekken.” Ds. Gorsira: „In werkelijkheid staat hier wel heel iets anders.”
„Wat ik me de afgelopen maanden steeds meer ben gaan afvragen”, zei de predikant, „is: Hoe is het mogelijk dat de evangelische beweging zó enthousiast is over dit boek en over de veertigdagencampagne? Terwijl zo overduidelijk is dat Warren zo slordig omgaat met de Schrift? Waarom wordt dat element zelfs niet genóémd?”
Met meerdere collega’s sprak hij erover. „En dan is het: „Je hebt misschien wel gelijk, maar het werkt wel. De bezoekersaantallen in de samenkomsten stijgen; we worden gezegend. Blijkbaar is succes de maatstaf voor waarheid geworden.”
Verschuiving
Ds. Gorsira constateerde een ingrijpende verschuiving binnen de evangelische beweging. „De eerste generaties evangelischen in de vorige eeuw hebben de strijd gevoerd om de Bijbel vast te houden als het gezaghebbende Woord van God. Toen ik in de jaren zeventig tot geloof kwam, in de evangelische beweging, was dát de kleur, de sfeer. Maar wat ik de laatste jaren zie gebeuren, is dat de Bijbel in theorie nog wel als Gods Woord wordt beschouwd, maar in de praktijk van het gemeentelijke leven, in de prediking, nauwelijks nog relevant is. We vertrouwen niet meer dat Gods Woord werkelijk voldoende is. We zijn sterk afhankelijk geworden van methoden, gebaseerd op management, marketing- en psychotherapeutische modellen.”
Waar klinkt in ”Doelgericht Leven” de oproep tot bekering? vroeg ds. Gorsira. „Waar wordt gesproken over het kruis? Waarom was dit kruis eigenlijk nodig? En is het werkelijk waar dat God glimlacht bij de geboorte van elk mens?”
Opnieuw stak hij de hand in eigen boezem: „We hebben als evangelischen het geloof en de bekering zo laagdrempelig gemaakt, dat we niets meer kunnen met het woord van de Heere Jezus: Stríjdt om in te gaan door de enge poort. Ons evangelie vraagt niets. En daar plukken we nu de wrange vruchten van.”
De predikant citeerde een uitspraak van de theoloog Richard Niebuhr: „Een God zonder toorn brengt een mens zonder zonde in een koninkrijk zonder oordeel met een Christus zonder kruis.” Ds. Gorsira: „Dat is het kenmerk geworden van veel evangelieverkondiging vandaag.”
Warrens boek doet hem op meerdere plaatsen denken aan een „gelikte reclamecampagne”, zo zei hij. „De nazorgles uit Handelingen 14:22 is dat wij door vele verdrukkingen het Koninkrijk van God zullen ingaan. Maar onze nieuwe christenen komen tegenwoordig, met Rick Warren, met de boodschap dat u een fantastisch gevoel van hoop, energie en blijdschap zult krijgen als u gelooft. Dat u fantastische dingen zullen overkomen. Maar, zouden de geloofshelden uit Hebreeën 11 zo ook hebben kunnen spreken?”
Voedsel
Toch besloot ds. Gorsira zijn referaat met een „notie van hoop.” „Misschien legt de grote populariteit van Rick Warrens boek ook nog iets anders bloot. Een verlangen, naar voedsel voor onze ziel. Maar”, vroeg hij, „waarom gaan we dan, in plaats van Doelgericht Leven, de boeken van bijvoorbeeld J. I. Packer, John Piper, Lloyd Jones niet lezen? Veertig dagen lang, een halfjaar lang? Díé brengen ons terug naar de Schrift. En wat zou daar een geweldige zegen van uitgaan.”
Behalve ds. Gorsira hield zaterdag ook ds. H. van de Belt, hervormd predikant te Nijkerk, een inleiding. Deze stond onder meer stil bij de openingsvraag van de Westminster Catechismus: „Wat is het voornaamste doel van de mens?” Antwoord: „Het voornaamste doel van de mens is God te verheerlijken en Hem eeuwig te genieten.”
Ds. Van de Belt plaatste voorzichtig „een paar vragen” bij deze inzet. Bijvoorbeeld: „Ook een moslim kan deze belijden - al is dat uiteraard niet de intentie van deze vraag en dit antwoord. Maar is in onze context, die multireligieus is geworden, vraag en antwoord 1 van de Heidelbergse Catechismus toch niet beter?”
In het laatste deel van zijn lezing ging de Nijkerkse predikant in op de theologie van John Piper (1946). Ook hierbij plaatste hij enkele kritische vragen, enkele „benchmarks.” Ds. Van de Belt: „Ik vind Piper aan de ene kant een actuele vertegenwoordiger van de puriteinse traditie. Aan de andere kant vind ik hem toch een beetje eenzijdig. Piper stelt de vreugde van de vrome centraal. Dan kies ik toch nog liever voor Luther - al was die misschien ook wel wat eenzijdig.”