Even leek het of Italië het compromis wilde wijzigen, maar daarvoor kreeg premier Berlusconi geen enkele steun. Over een versoepeling van de begrotingsregels is jaren gevochten. Doordat de EU-ministers van Financiën het zondagavond al helemaal eens waren geworden, konden hun chefs er dinsdag snel mee klaar zijn.

Kern van het akkoord is dat eurolanden zich op allerlei uitzonderingen mogen beroepen als hun begrotingstekort hoger is dan de EU-norm van 3 procent. In ruil voor deze versoepelingen, die vooral onder Franse en Duitse druk zijn doorgevoerd, moeten de Europese landen tijdens economische voorspoed meer sparen.

De Europese Centrale Bank had maandag „serieuze zorgen" geuit over de veranderingen van het pact. Volgens Zalm, die betreurt dat er alleen aandacht is voor de versoepelingen, is het „de rol van centrale bankiers om uit strenger hout gesneden te zijn dan ministers van Financiën".

Woensdag praten de EU-leiders verder over plannen om de economie een zetje te geven. Vijf jaar geleden hadden ze zich voorgenomen om in 2010 de meest florerende economie ter wereld te worden, maar tot dusver is daar nog weinig van te merken. De Europese Commissie heeft een minder ambitieus doel voorgesteld en houdt het op zes miljoen extra banen in 2010.

Op advies van oud–premier Kok zullen de leiders waarschijnlijk besluiten dat alle landen een nationaal plan voor de economie opstellen, waarvan ze aan elkaar beloven het uit te voeren. Er moet meer aandacht komen voor bijvoorbeeld kenniseconomie en diensten.

Maar over het liberaliseren van die diensten zijn de EU-landen het nog lang niet eens. Een voorstel van de Nederlandse toenmalige eurocommissaris Bolkestein om met één wet alle nationale beroepseisen te kunnen passeren, stuit op veel verzet. Niet alleen van vakbonden, die de komst van arbeiders uit lagelonenlanden vrezen, maar ook van de Franse president Chirac. De toezeggingen van de huidige Europese Commissie dat de wet wordt aangepast, gaan Parijs niet ver genoeg. Chirac wil een compleet nieuw voorstel.

Uiteindelijk is besloten om het voorstel niet in te trekken, maar om het wel te wijzigen. De Europese Commissie moet daar nu naar kijken. Volgens premier Juncker van huidig EU-voorzitter Luxemburg „zou intrekken de indruk wekken dat we de dienstensector niet willen vrijmaken. En we hebben juist een goede dienstensector nodig". Volgens premier Balkenende „kan het voorstel gezien worden in het kader van de versterking van de economie".

Naast economie behandelen de EU-leiders ook enkele buitenlandse thema’s. Oostenrijk, Slowakije, Hongarije en Italië drongen erop aan om de kandidatuur van Kroatië voor het EU-lidmaatschap nog eens te bekijken. Vorige week besloot de EU dat Kroatië nog niet mag onderhandelen, omdat het land onvoldoende meewerkt met het Joegoslavië-tribunaal. Volgens premier Balkenende zijn tijdens het diner dinsdag enkele opmerkingen gemaakt over Kroatië maar worden daar pas woensdag mededelingen over gedaan.