Dat alles gebeurde in september 1999 op de in Duinkerken geregistreerde en onder Franse vlag varende zijkotter Valérie. Via een Duinkerkse maatschappij met als enige aandeelhouder een BV uit Arnemuiden was dat schip daarvan indirect eigendom. Die constructie was bedacht om te kunnen vissen in Franse wateren. Daarom waren ook de manager, de schipper en de eerste stuurman Fransen. De rest van de bemanningsleden, onder wie Van B., waren Nederlanders en allemaal familie van elkaar.

„Volstrekt legaal", aldus Van B.’s Parijse advocate J. de Jongh-Dunand vrijdag in Duinkerken. Dat is ook de mening van P. Kuyt van adviesbureau Holland-France Consult in Middelburg, al ruim tien jaar werkzaam voor de Nederlandse visserij die in Frankrijk wil investeren. „Maar vanaf de eerste dag dat de Valérie in 1997 in dienst kwam, kwamen vanuit de visserijcoöperatie in Duinkerken bedreigingen. De kotter Valérie werd geregeld ten sterkste ontraden toch zijn Franse thuishaven Duinkerken aan te doen." Eenmaal heeft dat geleid tot incidenten met Franse vissers toen het schip er binnenliep wegens problemen met een ijsmachine.

In september 1999 sloegen Franse vissers alarm omdat de Valérie voor „hun" kust viste op tong in de voor dat veel te zware schip verboden 12-mijlszone. De Gendarmerie ter Zee ging erop af en gelastte de Valérie via de radio en met seinvlaggen bij te gaan draaien voor een controle. Maar de kotter ging er als een haas vandoor, de Franse wateren uit, richting Vlissingen.

Wat aan boord is gebeurd werd op de rechtszitting niet duidelijk. Voor de procureur kwam dat akelig dicht bij muiterij van Van B. tegen zijn Franse schipper M. uit Duinkerken, die ook terechtstond. Volgens de procureur zou Van B. zijn Franse schipper van de brug hebben gegooid, bedreigd, het roer hebben gegrepen en zijn gevlucht. Volgens Van B.’s verklaringen was er aan boord eenstemmigheid om te ontsnappen, bang om opgebracht te worden naar het „vijandige" Duinkerken met niet te voorziene gevolgen voor hun persoonlijke veiligheid. Eenmaal bij Vlissingen stond M. overigens weer achter het roer.

Blijkbaar bang om zijn papieren kwijt te raken, gaf de Franse schipper zich een dag later aan in Duinkerken met het verhaal dat niet hij maar Van B. er vandoor was gegaan. Voor de rechtbank kwam hij afgelopen vrijdag terug op eerdere verklaringen te zijn bedreigd. Misschien was er sprake van verbaal, maar niet van fysiek geweld. Gewonden zijn er niet gevallen, paniek was er kennelijk wel aan boord. De rechtbank legde M. overigens een boete op van 6000 euro wegens vissen in een verboden zone, hetgeen hij toegaf. Dat was gebeurd onder zijn verantwoordelijkheid. „Maar tot op de dag van vandaag doet iedereen dat, vooral Duinkerkse vissers, en dat wordt getolereerd", voerde hij aan als excuus.

Muiterij van Van B., waarop de procureur steeds terugkwam ook al was dat niet de aanklacht, en zes maanden cel voor de Nederlander leek ook de Franse schipper overdreven.

„Celstraf voor zo’n zaak heb ik nog nooit gezien", aldus Kuyt. Ook hij maakte gewag van voortdurende bedreigingen door Franse vissers, bang dat met name Nederlanders hun quota weghalen. Tien dagen geleden nog is een Nederlandse visser beschoten met een dubbelloops jachtgeweer. „Maar de Franse maritieme autoriteiten kijken alleen toe en garanderen de veiligheid van Nederlandse vissers niet", voerde hij aan. De laatste schermutselingen dateren van een week geleden. Minister Veerman van LNV heeft daarom vorige week bij zijn Franse collega van Visserij Bussereau nogmaals aangedrongen op bescherming van Nederlandse vissers om een eind te maken aan dit soort „zeeslagen".