Van de Regenboogkerk in Epe resteert een zwartgeblakerde puinhoop. Een vuurzee verwoest de plaatselijke gereformeerde kerk. De brand van dinsdag is volgens de brandweer ontstaan door werkzaamheden aan het dak.

Kerken gaan vaker in vlammen op door reparatie- of herstelwerk. In een bijgebouw van de Nieuwe Kerk in Middelburg woedt eind september 2021 brand door reparatie aan het dak. Begin november 2019 brandt de monumentale torenspits van de Onze-Lieve-Vrouw-Geboortekerk in Hoogmade, bij Leiden, door het afbranden van verf. In mei 2018 verwoest een brand door werkzaamheden een groot deel van het interieur van de Corneliuskerk in Limmen, onder de rook van Alkmaar.

Geen cijfers

Hoeveel branden in kerken en kantoren ontstaan door werkzaamheden is niet bekend, zegt een woordvoerder van het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV). „De 25 veiligheidsregio’s houden elk afzonderlijk cijfers bij. Een landelijk overzicht ontbreekt.” Bovendien halen kleine brandjes of incidenten meestal het nieuws en de statistieken niet.

„Brand bij dakwerkzaamheden is nooit helemaal uit te sluiten” - André van den Engel, adjunct-directeur brancheorganisatie Vebidak

Branden door dakwerkzaamheden ontstaan altijd op platte daken, nooit op hellende, verzekert Will Verwer, voorzitter van Stichting Dakmeester. „Een dakdekker op een hellend dak werkt niet met een brander en niet met zeer brandgevaarlijke materialen. Een brander wordt alleen gebruikt bij het verkleven van bitumineuze materialen.” Hoe de kerkbrand in Epe precies is ontstaan, is nog niet duidelijk.

Open vuur

„Een brand door dakwerkzaamheden is nooit uit te sluiten”, zegt André van den Engel, adjunct-directeur en hoofd technische zaken van Vebidak, de brancheorganisatie voor bitumineuze en kunststofdakbedekkingsbedrijven in Nederland. Bij Vebidak zijn pakweg 175 bedrijven aangesloten die samen goed zijn voor circa 70 procent van de omzet van dakdekkersbedrijven in Nederland.

Het grootste risico op het ontstaan van brand voor een dakdekker vormen werkzaamheden bij opstanden, randen en doorvoeren van het dak, legt Van den Engel uit. „Bij werkzaamheden met open vuur langs bijvoorbeeld een gevel of een schuin, hellend dak kan de constructie snel vlam vatten. Bij brand in een gevel ontstaat schoorsteenwerking, waardoor het vuur zich razendsnel kan uitbreiden. Een dakdekker moet in die risicozones open vuur vermijden.”

„De uitdaging is de hele dag veilig te werken; dakdekken blijft mensenwerk” - André van den Engel, adjunct-directeur brancheorganisatie Vebidak

Fabrikanten van dakbedekkingsmateriaal ontwikkelen producten en technieken om werkzaamheden met open vuur te vermijden. Bijvoorbeeld door gebruik te maken van lijm- en föhntechnieken. „Open vuur blijft een risicofactor. In Nederland zijn ondergronden voor dakbedekkingswerkzaamheden echter nogal eens koud en vochtig, dus werken zonder open vuur is niet altijd eenvoudig”, zegt Van den Engel.

De dakdekkersector heeft volgens de adjunct-directeur voldoende oog voor de brandrisico’s. Veiligheid loopt naar zijn mening als een rode draad door de regelgeving, de opleiding voor dakdekkers, de ontwikkeling van dakbedekkingsmateriaal en de werkzaamheden van dakbedekkingsbedrijven.

Onachtzaamheid

Toch gaat het soms goed fout. Branden door dakbedekkingswerk ontstaan volgens hem niet zozeer door onachtzaamheid, maar meestal door een ongelukkige samenloop van omstandigheden. „Als bijvoorbeeld een gasslang onverwachts losraakt van een gasfles, heeft dat niet te maken met onzorgvuldigheid, maar met een materieelgebrek.”

Tijd is geld, ook voor een dakdekker. Wachten tot een dak droog is of wachten tot de temperatuur hoog genoeg is, is niet altijd een optie. „De verleiding om tijdens koude en vochtige omstandigheden toch even snel open vuur te gebruiken op risicovolle plekken is groot.” Veiligheid is juist dan geboden. „Het is de uitdaging de hele dag verantwoord te werken. Dakdekken blijft mensenwerk.”