Dat studenten vaak niet op hun plek zitten, leidt tot een verspilling van talent en overheidsgeld, schrijven de ambtenaren in het Interdepartementaal beleidsonderzoek hoger onderwijs. Het aandeel dat switcht of uitvalt van de studie schommelt al jaren rond de 25 en 30 procent. Een kwart van de universiteitsstudenten haalt geen diploma in de nominale studieduur plus één jaar. Bij hbo’ers gaat het zelfs om de helft.

Het probleem is volgens de auteurs niet zomaar op te lossen, omdat het „zeer complex” is en meerdere oorzaken heeft. De begeleiding van aankomende studenten laat bijvoorbeeld te wensen over. De ambtenaren stellen voor om hen verplicht mee te laten lopen en een studiekeuzecheck uit te laten voeren. Ook denken ze dat het kan helpen om hen een instaptoets te laten maken, zodat ze een duidelijker beeld hebben van de opleiding.

„Studenten mogen gestimuleerd worden om hun studie prioriteit te geven en instellingen om hun studenten zo goed mogelijk te begeleiden”, vinden de onderzoekers bovendien. Zij denken dat het daarom kan helpen om langstudeerders meer collegegeld te laten betalen. De nieuwe coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB is ook van plan om studenten die langer dan één jaar over hun studie doen dan de nominale duur jaarlijks 3000 euro extra collegegeld te laten betalen. Dit heeft geleid tot zorgen onder docenten en studenten, die vrezen voor nog meer mentale druk en ongelijkheid.