„Een wirwar aan prijzen” hanteren gemeenten voor een graf, concludeert Monuta. De uitvaartorganisatie presenteerde vorige week cijfers over graf- en crematiekosten van 1419 begraafplaatsen en 116 crematoria. Een eenpersoons particulier graf kost in Nederland dit jaar gemiddeld 3708 euro, zo’n 200 euro meer dan in 2023.

Tussen gemeenten, ook in christelijke regio’s, bestaan forse verschillen (zie afbeelding). Een van de duurste gemeenten is Bodegraven. Daar kost een graf met een looptijd van dertig jaar 7395 euro. In Staphorst kost een graf met dezelfde looptijd stukken minder: 2049 euro.

In de landelijke top 10 van duurste gemeenten staan drie biblebeltgemeenten: Rijssen, Bodegraven en Zwartewaterland. In Rijssen moet 7683 euro voor een graf worden neergeteld. Belangrijke kanttekening is wel dat daar een looptijd van 100 jaar geldt. In Zwartewaterland (waar Genemuiden onder valt) kost een graf met een looptijd van veertig jaar 6992 euro. Dat wil niet zeggen dat de hele regio zo duur is, Staphorst is immers een stuk goedkoper.

Een graf is in de Randstad het duurst. In de provincies Zuid-Holland en Noord-Holland kost een graf gemiddeld ruim 4600 euro. Een crematie in het westen is juist goedkoper dan elders. Ruim twee derde van de Nederlanders kiest tegenwoordig voor cremeren.

Al jaren is de gemeentelijke begraafplaats aan de Bookholtlaan in het Twentse Losser de goedkoopste van Nederland, stelt Monuta. Een graf met een looptijd van twintig jaar kost daar 861 euro. De duurste dodenakker is de gemeentelijke begraafplaats Esserveld in Groningen. Op deze monumentale begraafplaats betaal je 8895 euro voor een graf met een looptijd van dertig jaar.

Verjagen

Dat je in Bodegraven meer dan drie keer zo veel betaalt als in Staphorst voor een graf met dezelfde looptijd, wil niet per se zeggen dat burgers in Bodegraven het vel over de oren wordt getrokken, vindt uitvaartjurist mr. Willem van der Putten. „Ik zou eerder zeggen: Staphorst is heel goedkoop. Ik heb contacten met die gemeente. Staphorst wil begraven betaalbaar houden, ook om mensen niet naar cremeren te verjagen. Ja, ik denk dat dat ook te maken heeft met de christelijke signatuur van die gemeente.”

„Staphorst wil  begraven betaalbaar houden, ook om mensen niet naar cremeren te verjagen” - Willem van der Putten, uitvaartjurist

Tal van zaken kunnen grafkosten opdrijven, weet de uitvaartjurist. „Op een begraafplaats waar de zerken dicht bij elkaar liggen, kan het meer tijd en dus geld kosten om een nieuw graf te delven. Naastliggende zerken moeten worden beschermd, dat vergt weer allerlei inspanningen. In uitgestrekte plattelandsgemeenten moet een graafmachine vanaf de gemeentewerf soms best lang rijden om een graf te delven op een begraafplaatsje in een dorpskern. Ook die uren moeten worden doorberekend.”

Het gevaar van appels met peren vergelijken ligt op de loer, waarschuwt Van der Putten, die gemeenten adviseert in kostenbesparingen op begraafplaatsen. Monuta zelf legt er ook de vinger bij dat „per locatie verschilt welke service is inbegrepen bij de prijs.”

Omdat afgelopen jaren steeds minder mensen kozen voor begraven, moeten gemeenten steeds meer moeite doen om een begraafplaats kostendekkend te houden, signaleert Van der Putten. Beheerders proberen te bezuinigen op onderhoud van de dodenakker. „Ze kunnen haagjes verwijderen, dan hoeven ze die niet meer elke week te knippen.”

Van der Putten, voorheen voorman van de Landelijke Organisatie Begraafplaatsen, heeft stevige bedenkingen bij ”prijslijsten” zoals Monuta die hanteert. De rangschikking kan mensen al gauw op het verkeerde been zetten, vindt hij. „De duurste begraafplaats is Esserveld in Groningen. Feit is dat op die monumentale begraafplaats nog maar heel weinig plekken zijn te vergeven. Bovendien kost het onderhoud daar veel geld. En bedenk dat andere begraafplaatsen in Groningen juist heel goedkoop zijn.”