Luchthavens in Rotterdam en Eindhoven hebben nog altijd geen natuurvergunning voor hun stikstofuitstoot, en dat terwijl milieuclubs daar al sinds 2019 op hameren. Nu besluit demissionair minister Christianne van der Wal (Natuur) dat Eindhoven Airport en Rotterdam The Hague Airport zo’n vergunning überhaupt niet nodig hebben.

Mits de vliegvelden niet méér stikstof gaan uitstoten dan ze nu doen, mogen ze van Van der Wal zonder vergunning doorgaan, schrijft zij vrijdag in een Kamerbrief. Dat betekent ook dat de luchthavens vooralsnog niet hoeven te krimpen om kwetsbare natuur te beschermen.

Voor Johan Vollenbroek, voorman van milieugroep MOB, is het een nieuwe tegenslag. MOB eist al jaren dat het ministerie gaat handhaven op de vliegvelden in Rotterdam en Eindhoven. Vollenbroek zegt dat de luchthavens een natuurvergunning moeten hebben, en dat het aantal vluchten omlaag moet om aan de stikstofnormen te voldoen.

Dit laatste weigert minister Van der Wal af te dwingen. Zij stelt dat er al veel plannen liggen om natuurgebieden op andere manieren te beschermen, bijvoorbeeld door piekbelasters uit te kopen. Daarom vindt ze het voorbarig om nu al te snoeien in het aantal vluchten.

Precies met die houding van de minister maakte de rechtbank in Gelderland onlangs nog korte metten, in een zaak over alle grote Nederlandse luchthavens. Van der Wal kon volgens de rechter niet goed uitleggen dat andere maatregelen de natuur rondom de vliegvelden echt gaan redden.

Aanvankelijk ging die rechtszaak ook over Schiphol, maar omdat die sinds vorig najaar wél over een natuurvergunning beschikt, gaf de rechter alleen rond Rotterdam en Eindhoven nieuw huiswerk mee aan de minister.

De uitkomst daarvan ligt er nu, maar niet tot tevredenheid van Vollenbroek. Van der Wal concludeert nu dat de twee luchthavens helemaal geen natuurvergunning nodig hebben: ze voldoen immers al aan eerdere normen, bijvoorbeeld aan het Luchtvaartbesluit uit 2014.

Daarin was de beperkende factor voor het aantal vliegbewegingen geen stikstof, maar geluidsoverlast. Als de luchthavens zich met het aantal vluchten aan de geluidsnormen van die oude besluiten houden, suggereert de minister, zouden zij ook recht moeten hebben op de stikstofuitstoot die daarbij vrij komt.

Wel stelt Van der Wal dat de luchthavens niet meer mogen uitstoten dan ze nu doen. Daarom komt er een nieuwe bovengrens voor stikstofuitstoot. Met stillere vliegtuigen zouden de luchthavens in de toekomst ook binnen de geluidsnorm meer kunnen vliegen, maar een stiller vliegtuig stoot niet per se minder stikstof uit.

„Geluid is geen stikstof”, constateert Vollenbroek, „dat zijn twee heel verschillende dingen”. Hij zegt in beroep te gaan tegen het nieuwe besluit van de minister, om zo toch een natuurvergunning af te dwingen.

„Geluid is geen stikstof, dat zijn twee heel verschillende dingen” - Johan Vollenbroek, voorman milieugroep MOB

Los daarvan heeft zijn organisatie MOB nog een zaak lopen om de stikstofuitstoot van de luchthavens terug te dringen. Vertrouwen in een goede afloop heeft hij wel, al duren de procedures door de nieuwe beslissing van de minister wel weer bijna twee jaar langer, schat hij.

Wat hem betreft doet de minister nu precies hetzelfde met de luchthavens als wat eerdere kabinetten met boeren deden, zegt Vollenbroek.

Ook die mochten jarenlang zonder vergunning stikstof uitstoten, zolang ze maar meldden om hoeveel stikstof het ging. De Raad van State verklaarde dit in 2019 illegaal, en sindsdien zitten veel van deze bedrijven in onzekerheid. „Vraag maar aan al die boeren of dit uiteindelijk goed voor hen heeft uitgepakt”, zegt Vollenbroek.