Volgens de concepttekst van het nieuwe beginselprogramma moeten liberalen artikel 23 van de Grondwet, de onderwijsvrijheid, beschouwen als een „historische nederlaag”, een „concessie” die in 1917 is gedaan aan christen-democraten. Daarmee kiezen de opstellers voor het kritische standpunt van VVD’ers als fractieleider Van Aartsen, minister Verdonk (Integratie) en kamerlid Hirsi Ali.

Toch pleit het Liberaal Manifest niet voor afschaffing. Hoewel er vanuit liberale beginselen „geen goede reden valt te bedenken waarom de staat scholen op religieuze grondslag zou financieren”, kan de bestaande situatie grotendeels gehandhaafd blijven. Wel moet de onderwijsvrijheid worden aangescherpt. De regering moet discriminatie in het onderwijs actief tegengaan.

Voorkomen moet worden dat langs levensbeschouwelijke weg kernwaarden als de gelijkheid van man en vrouw en die van hetero’s en homo’s geweld wordt aangedaan. De kennis die op scholen wordt doorgegeven, moet volgens de commissie die het manifest schreef, worden beschouwd als „niet katholiek, protestant, islamitisch of atheïstisch, maar seculier.”

Mag homoseksualiteit op christelijke scholen dan nog als zonde worden bestempeld? Volgens commissievoorzitter Dales is dat „onwenselijk.” Scholen hebben naar zijn mening een „cruciale taak in de burgerschapsvorming” en dienen kinderen toe te rusten voor „een samenleving waarin homoseksualiteit door verreweg de meeste mensen niet als zonde wordt beschouwd.”

Samen met de ouders moeten scholen kinderen vormen tot burgers die met hun medeburgers kunnen samenleven. „Dat moet de toetssteen zijn waarlangs de vrijheid van onderwijs wordt gelegd”, aldus het Liberaal Manifest. De staat hoort zich met dat soort opvoeding niet te bemoeien. „Vandaar ook dat voor normen en waarden geen plaats is op de politieke agenda.”

In tegenstelling tot wat de liberale rechtsfilosoof Cliteur wil, laat het Liberaal Manifest de godsdienstvrijheid overeind. Wel stelt het vast dat het een „onwenselijke situatie” is dat de vrijheid van godsdienst in de praktijk vaak prioriteit krijgt. Het beroep op de godsdienstvrijheid moet wijken zodra het degenen die zich er niet op beroepen bevoorrecht, aldus de publicatie.

Het manifest komt daarmee terug op de discussie die deze week in de Tweede Kamer is gevoerd. Het vindt dat artikel 1, het non-discriminatiebeginsel, „niet voor niets artikel 1” is. Minister De Graaf (Bestuurlijke Vernieuwing) en de Kamer kwamen deze week juist overeen dat er geen hiërarchie bestaat tussen de verschillende grondrechten. Het ene recht is niet bij voorbaat belangrijker dan het andere.

Het Liberaal Manifest bevat verder enkele opvallende voorstellen die deze week al uitlekten. Zo willen de schrijvers een gekozen minister-president en een permanent onderzoeksbureau voor de Tweede Kamer. De „koudwatervrees” die liberalen traditioneel hebben tegen referenda, noemen ze „overdreven.” Op belastingterrein kiezen ze voor de vlaktaks: één tarief voor iedereen, maar met minder aftrekposten.

Het Liberaal Manifest heeft als titel ”Om de vrijheid”. Het vrijdagmorgen gepresenteerde document van 24 pagina’s bevat een concepttekst die op 27 en 28 mei zal worden behandeld op de algemene vergadering van de VVD in Groningen.