Is zwerfafval in Enschede een groot probleem?

„Zwerfafval is in heel Nederland een groot probleem. Mijn eigen observatie is: hoe groter de stad, hoe meer afval. In Enschede is het niet erger dan in vergelijkbare steden.”

Hoe kwam u op het idee om dit tegen te gaan met een torenhoge boete?

„Toen ik in Singapore op vakantie was, zag ik schone straten. Eigenlijk viel me pas toen ik terug was in Enschede op hoe vies het daar is. Zelfs op de schoonste plekken zie je sigarettenpeuken en kauwgomvlekken op de grond. Ik dacht: waarom accepteren wij dit? Daar moeten we iets tegen doen.

Schone steden hebben met elkaar gemeen dat ze hoge boetes uitdelen voor het achterlaten van zwerfafval. In Singapore kan de boete voor zwerfafval oplopen tot 600 dollar. In het Canadese Calgary is de boete zelfs 1800 dollar.

Mijn voorstel om mensen die hun troep op straat dumpen een boete van 1000 euro op te leggen, óf een werkstraf waarbij ze afval moeten prikken. Als je zelf het afval van de grond moet halen, leer je daarvan.”

„Zelfs op de schoonste plekken zie je sigarettenpeuken en kauwgomvlekken op de grond” - Malkis Jajan, fractievoorzitter VVD Enschede

Is het geen symboolpolitiek? Vorig jaar werden er in Enschede maar twaalf boetes van maximaal 140 euro uitgedeeld voor het achterlaten van zwerfafval.

„Het is juist heel effectieve politiek. Dat handhaven lastig is, klopt. Maar vorig jaar had het aanpakken van zwerfafval ook geen prioriteit, vandaar die twaalf boetes. Boa’s in Enschede besteden nu de helft van hun tijd aan parkeerboetes. Er komt een scanauto om dat werk over te nemen, waardoor zij tijd overhouden. We weten op welke plekken in de stad veel zwerfafval achtergelaten wordt; daar kunnen boa’s gaan controleren en gericht boetes uitdelen.

Natuurlijk ga je nooit iedereen pakken. Vergelijk het met alcohol achter het stuur. De kans dat je betrapt wordt is relatief klein, maar iedereen weet: áls ik aangehouden word, ben ik mijn rijbewijs kwijt. Dat is de kracht van een zware straf. Als je een paar keer een boete van 1000 euro uitdeelt voor het laten slingeren van afval, en mensen horen in hun omgeving dat iemand zo’n zware boete heeft gehad, dan laten ze het wel.”

Is beboeten wel de juiste manier om zwerfafval tegen te gaan? Zou een positieve benadering zoals een campagne niet beter kunnen werken?

„Het is een van de manieren. Er lopen al genoeg campagnes, maar die werken onvoldoende. Nederland is niet schoon. We moeten ervoor zorgen dat niets op straat gooien de norm wordt. Enschede moet de schoonste stad van Europa worden.

Ik hoop dat de landelijke politiek akkoord gaat. Misschien zeggen zij: We vinden 1000 euro te hoog, probeer het met een boete van 600 of 700 euro. Dat kan ook. Het doel is niet die 1000 euro boete; het doel is dat het schoon wordt.”

Hebt u zelf weleens ergens afval laten slingeren?

„In mijn jeugd heb ik af en toe dingen op straat gegooid. Daar kijk ik met schaamte op terug.”

Malkis Jajan, fractievoorzitter VVD Enschede