Dat bleek dinsdag uit cijfers van Verpact, voorheen het Afvalfonds Verpakkingen. Dit is de stichting achter het statiegeldsysteem. Die geeft voor het eerst inzicht in de stroom statiegeld.

Van de blikjes werd in het laatste kwartaal vorig jaar ongeveer 65 procent ingeleverd. Het aandeel ingeleverde plastic flessen bedroeg in 2023 71 procent. Het cijfer is in beide gevallen aanzienlijk lager dan de wettelijke doelstelling van 90 procent. Die had voor flessen in 2022 al bereikt moeten zijn en geldt voor blikjes vanaf 2024. Op blikjes zit pas sinds 1 april vorig jaar statiegeld.

Zwerfafval

Het zwerfafval is wel fors gedaald, blijkt verder uit de cijfers van Verpact. Het aantal gevonden kleine flesjes daalde over de eerste helft van 2023 ten opzichte van de eerste helft van 2020 met 63 procent. En ook is in 2023 het laagste aantal blikjes aangetroffen sinds zeker acht jaar.

Nederlanders hebben de afgelopen drie jaar bijna 1,15 miljard euro betaald aan statiegeld voor de plastic flessen en blikjes die zij hebben gekocht. Daarvan hebben zij 772 miljoen euro teruggekregen. De rest van het geld is niet uitbetaald, omdat de flessen en blikjes nog bij mensen thuis staan of via andere inzamelkanalen zijn weggegooid, bijvoorbeeld bij het pmd (plastic verpakkingen) of het restafval.

Extra inzamelpunten

Het huidige inzamelsysteem wordt voor een groot deel gefinancierd met niet uitbetaald statiegeld. Na aftrek van 245 miljoen aan kosten en een reservering van 112 miljoen euro voor flesjes en blikjes die vooral in de laatste maanden van 2023 zijn gekocht en naar verwachting alsnog worden ingeleverd, blijft een bedrag van 99 miljoen euro over. Dat geld wordt volgens Verpact geïnvesteerd in nieuwe innamemachines en extra inzamelpunten.

Het afgelopen jaar werden in supermarkten meer dan vierhonderd nieuwe innamemachines geplaatst en ruim zeshonderd verouderde apparaten vervangen. Er komen ook nieuwe inzamelpunten op zogeheten out of home-locaties, zoals stations, attractieparken, scholen, tankstations en festivals. Verder investeert het bedrijfsleven in extra verwerkingscapaciteit.

Blikjes

Hester Klein Lankhorst, algemeen directeur van Verpact, is tevreden over het aantal blikjes dat het afgelopen jaar werd ingezameld. „Omdat de consument al gewend is aan statiegeld op flesjes is het aantal statiegeldblikjes dat wordt ingeleverd in één jaar snel gestegen. De groei in Nederland gaat sneller dan bij de plastic flesjes en andere Europese landen.”

Om de inzameling van plastic flessen te verbeteren is een plan van aanpak opgesteld. Zo komen er 5400 extra inlevermachines en -punten bij. Verpact verwacht hiermee de doelstelling voor flessen in 2026 te behalen.

Ook start deze maand een nieuwe landelijke campagne om consumenten te stimuleren hun statiegeldverpakkingen in te leveren.

De groei bij blikjes gaat in Nederland sneller dan in andere Europese landen