De dresscode zal waarschijnlijk in de loop van de tijd zijn aangepast, want met de huidige mode vallen gleufhoeden en lange regenjassen op. En spionnen willen, dat is hun natuur, zo onopvallend mogelijk door het leven gaan. Dat lukt lang niet altijd, en daarom kun je schatten hoeveel spionnen er actief zijn. In Wenen, bijvoorbeeld, lopen tussen de vijftig en honderd Russische geheim agenten rond. Daarmee is Rusland hofleverancier van spionnen in de Donaustad.

Sinds enkele weken zijn het er een paar minder. Minister van Buitenlandse Zaken, Alexander Schallenberg, zette er twee de grens over. Een voormalig medewerker van de Oostenrijkse inlichtingendienst uit Karinthië werd onlangs gearresteerd op verdenking van spionage. De acties onderstrepen dat de Oostenrijkse tolerantie ten aanzien van spionnen ten einde lijkt.

Het gesnuffel van geheim agenten was Oostenrijk tot april 2022 allemaal ”ziemlich egal”. Voor die tijd was er nog nooit een spion ontmaskerd én uitgewezen. Alexander Schallenberg, in 2022 reeds minister van Buitenlandse Zaken, had vlak na het uitbreken van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne de primeur. Hij verklaarde vier Russische diplomaten tot persona non grata. Het viertal zou deel uitmaken van de Russische militaire inlichtingendienst GRU. Nu heeft diezelfde minister tot groot ongenoegen van de machthebbers in het Kremlin weer twee Russen uitgewezen. De Oostenrijkse ambassadeur moest stante pede op het matje komen en tekst en uitleg geven.

Het daadkrachtige optreden van Schallenberg heeft geleid tot een brede discussie over het beleid ten aanzien van geheime agenten. Is de neutrale status, waarvan een grote meerderheid van de Oostenrijkers fervent voorstander is, wel geloofwaardig als er tot nu toe uitsluitend Russische geheim agenten worden aangepakt? Vereist de onpartijdige status niet een laisser-fairebeleid of juist een zero-toleranceaanpak voor álle landen?

Dat niet alle Russische spionnen Igor heten en met een zwaar Russisch accent Duits spreken, bleek eind maart van dit jaar. Egisto Ott, geboren Karinthiër en voormalig medewerker van het Bundesamt für Verfassungsschutz und Terrorismusbekämpfung (BVT), werd op eerste paasdag door een antiterreureenheid van de Oostenrijkse politie opgepakt op verdenking van spionage voor de Russen. Deze vermeende dubbelagent zou drie mobiele telefoons van even zo vele topambtenaren op het ministerie van Binnenlandse Zaken hebben ontvreemd en doorverkocht aan een Russische geheime dienst.

Hoe je als dubbelagent drie telefoons van drie topambtenaren te pakken krijgt? Je gaat mee met een personeelsuitje van het ministerie van Binnenlandse Zaken en zorgt ervoor dat de kano van de drie topambtenaren omslaat. De onbruikbare telefoons geef je voor reparatie aan de IT-experts op je afdeling. Een kopie van de bestanden maken, is dan een fluitje van een cent…

rd.nl/postuit