De Unhcr telt 66 commissieleden die gekozen zijn uit lidstaten van de VN. Het hoofdkantoor staat in Genève. De Hoge Commissaris moet zorgdragen voor alle door de VN erkende vluchtelingen. Het werk van de Hoge Commissaris zelf heeft vooral een humanitair en sociaal karakter. De VN–organisatie biedt vluchtelingen over de hele wereld bescherming. Ook bemoeit ze zich met noodvoorzieningen en bevordert ze permanente oplossingen voor ontheemden.

Een belangrijk conventie stelt dat lidstaten een door de VN erkende vluchteling niet mogen uitwijzen. Als een vluchteling niet is erkend of de nationale veiligheid in gevaar brengt, mag een land tot uitwijzing overgaan. Lidstaten mogen een vluchteling niet naar een land sturen waar hij of zij gevaar loopt.

De Unhcr is een van de grootste humanitaire organisaties van de wereld. De 6000 medewerkers helpen ongeveer 20 miljoen vluchtelingen, ontheemden, asielzoekers, teruggekeerde vluchtelingen en statenlozen in meer dan 115 landen. De organisatie heeft sinds haar oprichting meer dan 50 miljoen mensen geholpen.

De Unhcr werd in 1950 opgericht door de Algemene Vergadering van de VN, aanvankelijk met een mandaat van drie jaar. De organisatie moest de 1,2 miljoen Europeanen die tijdens de Tweede Wereldoorlog waren gevlucht, helpen terugkeren. Door de reeks van regionale oorlogen die na de Tweede Wereldoorlog volgde, bleef de noodzaak van een vluchtelingenorganisatie bestaan. Het mandaat van de Unhcr is daarom telkens met vijf jaar verlengd. In december 2003 werd besloten om het mandaat te verlengen, totdat het vluchtelingenprobleem helemaal is opgelost.

De Hoge Commissaris legt verantwoording af aan het Economische en Sociale Ontwikkelingsraad van de VN over de coördinatie van het werk van de vluchtelingenorganisatie. De Algemene Vergadering van de VN krijgt hier jaarlijks een rapport van.

Lubbers was niet de eerste Nederlander die de post Hoge Commissaris kreeg. In 1951, net na de oprichting van de Unhcr, kreeg Gerrit Jan van Heuven Goedhart deze functie. In 1954 kreeg het bureau onder zijn leiding de Nobelprijs voor de Vrede. Bijna dertig jaar later ontving de Unhcr wederom deze prestigieuze prijs. Lubbers volgde begin 2001 de Japanse Sadako Ogata op.