Familieleden kwijt, een tent als woning, bombardementen, uren in de rij voor voedsel en water en ook na de maaltijd nog honger hebben: voor veel Gazanen is het de bittere realiteit. Sinds 7 oktober, de dag dat Hamasterroristen een bloedbad aanrichtten in Israël en zo’n 250 gijzelaars meenamen naar Gaza, zijn bijna 5 maanden verstreken. Het Israëlische leger wil Hamas uitroeien en de gijzelaars terugbrengen. Burgers in de Gazastrook werden aan het begin van de oorlog opgeroepen naar het zuiden te gaan, waar inmiddels zo’n 1,5 van de 2,2 miljoen Gazanen verblijven. Maar ook daar is veiligheid niet gegarandeerd, nu een Israëlisch grondoffensief in Rafah al weken in de lucht hangt.

Juliette Verhoeven, expert humanitaire crisis bij Save the Children, was eerder deze maand in Egypte, aan de grens met Gaza. Daar sprak ze met hulpverleners die net een aantal weken in het zuiden van de kuststrook waren geweest.

Aardbevingsgebied

De verhalen die Verhoeven hoorde zijn „zeer zorgwekkend”. „Een collega die veel ervaring heeft in allerlei conflictgebieden, vertelde me dat ze dit nog niet eerder had meegemaakt. Er zijn zo veel doden gevallen in zo’n korte tijd. Infrastructuur is vernietigd, waardoor delen van de Gazastrook eruitzien als aardbevingsgebied.”

Dat beeld wordt bevestigd door data van de Decentralized Damage Mapping Group, dat met gebruik van satellietbeelden de schade in conflictgebieden analyseert. Meer dan de helft van de gebouwen in de Gazastrook is beschadigd of verwoest, volgens de Amerikaanse wetenschappers die het onderzoek doen. NRC meldde in februari na eigen onderzoek dat het om een derde van de gebouwen gaat.

Gazanen zijn eigenlijk heel de dag bezig met het zoeken naar voedsel, hoorde Verhoeven van hulpverleners ter plaatse. „De rijen voor eten en drinken zijn zo lang, dat ook veel kinderen een dagtaak hebben aan het wachten.” De bevolking is op te delen in twee categorieën, schetst Verhoeven. „Of je staat in de rij, of je bent te zwak om in de rij te staan.” En dat geldt voor steeds meer mensen, zegt de hulpverlener. „Door de grote tekorten aan voedsel en het gebrek aan hygiëne krijgen ziektes meer kans. Dat geldt nog extra voor kinderen.”

Vijf over twaalf

Hulp komt op verschillende manieren Gaza binnen. Zo zijn er voedseldroppings geweest en kwam er voedsel binnen per schip. De VS gaan een tijdelijke haven bouwen. Sinds 21 oktober, twee weken na het bloedbad op 7 oktober, passeren trucks met hulpgoederen ook per land de grensovergang met Gaza. Cogat, de afdeling van het Israëlische ministerie van Defensie die over het bestuur van de Palestijnse gebieden gaat, houdt de aantallen bij. In maart gingen er dagelijks gemiddeld 126 trucks met voedsel de Gazastrook binnen, wat neerkomt op zo’n 2,5 miljoen kilo per dag. Niet genoeg om een bevolking van 2,2 miljoen mensen te voeden (Nederlanders eten en drinken dagelijks gemiddeld zo’n 3 kilo), maar wel een flinke hoeveelheid. Bij sommige Israëliërs valt dat niet goed; meermaals blokkeerden demonstranten de grensovergang bij Kerem Shalom. Zij vinden dat er helemaal geen hulp naar Gaza moet gaan zolang daar nog Israëlische gegijzelden zitten.

Hulporganisaties en een groot deel van de internationale gemeenschap vinden juist dat er te weinig wordt gedaan om een humanitaire ramp te voorkomen. Zo luidde het Rode Kruis vrijdag nog de noodklok. Volgens de organisatie is het „allang vijf over twaalf’’ en is meer voedselhulp nu nodig. Ook Verhoeven van Save the Children is die mening toegedaan. „Hulp komt maar mondjesmaat binnen en voldoet niet.” Had Gaza al een zwakke economie, door de oorlog is die helemaal ingestort. Zo’n 60 procent van de landbouwgrond was in januari beschadigd. Verhoeven: „De hele bevolking is nu afhankelijk van hulp van buitenaf. En dat terwijl er voor de oorlog dagelijks zo’n 500 vrachtwagens binnenkwamen, die toen hulp boden aan ongeveer 80 procent van de bevolking.”

Ook tentstokken, slaapzakken met een rits en nagelschaartjes worden geweigerd

De Israëlische controle op goederen is veel te strikt, vindt zij. „We snappen dat er een check moet zijn op wapentuig. Maar ook tentstokken, slaapzakken met een rits en nagelschaartjes worden geweigerd. Er staan honderden vrachtwagens met goederen bij Rafah, maar de invoer duurt te lang.” Ook de distributie van voedsel naar de mensen die het het hardst nodig hebben, is niet makkelijk, zegt Verhoeven. „Onder andere door kapotte wegen, een tekort aan brandstof en de onophoudelijke gevechten. En door de enorme voedseltekorten is het moeilijk hulp in goede banen te leiden. Helaas leidt dit soms tot chaotische taferelen.”

Door de enorme voedseltekorten is het moeilijk hulp in goede banen te leiden, wat soms helaas tot chaotische taferelen leidt

Ei

Ds. Hanna Massad, een Palestijnse voorganger, woont tegenwoordig in de Verenigde Staten, maar staat dagelijks in contact met vrienden en bekenden in de Gazastrook . „De situatie is meer dan tragisch”, zegt hij.

Het grootste deel van de christelijke gemeenschap heeft de toevlucht genomen tot de Grieks-orthodoxe kerk van Sint Porphyrius en de rooms-katholieke Heilige Familiekerk. Beide kerken liggen in Gaza-Stad, in het noorden van de strook. Het gebied waar het gebrek aan voedsel volgens een recent rapport van de internationale waakhond voor voedselzekerheid (IPC) het grootst is. Twee op de drie huishoudens in het noorden hadden in de afgelopen maand minstens tien keer een dag en nacht achter elkaar niets te eten, schrijft de waakhond. In het zuiden gaat het om een op de drie huishoudens. In Gaza is momenteel niemand die voedselzekerheid heeft, aldus het rapport. Op dit moment bevinden zo’n 677.000 mensen zich in „catastrofale voedselonzekerheid”.

Met zijn organisatie ”Christian Mission to Gaza” probeert Massad de nood onder de christenen te lenigen. „Twee keer per week serveren we een warme maaltijd. Daarnaast delen we door de week heen nog een aantal keer brood of kaas uit. Voor de rest zijn de mensen aangewezen op zichzelf.” En dat is moeilijk in Gaza vandaag de dag, zegt Massad. „Een ei kost 9 of 10 shekel”. Omgerekend is dat 2,50 euro, niet te betalen voor een Gazaan met een gemiddeld inkomen, dat rond de 500 euro ligt.

Mensen in de kerk zijn beter af dan daarbuiten, zegt Massad. Toch hebben ook zij het zwaar. „We zijn fysiek, mentaal en geestelijk uitgeput”, schrijft een moeder van twee die onderdak vond in de Heilige Familiekerk. „Overal zien we de dood. Ik ben bang voor de toekomst.”