Afgelopen zondag steeg in het centrum van de Italiaanse stad Milaan de concentratie van fijnstof tot achtmaal het door de WHO, de Wereldgezondheidsorganisatie van de Verenigde Naties, aangegeven maximum. En de hoeveelheid stikstof bedroeg meer dan het dubbele van het door de Europese Unie aangehouden grens.

Boven de Povlakte heeft de vuile lucht een bruingrijze ‘kap’ gevormd, waar de zon niet doorheen komt en wat regelmatig tot botsingen op de autowegen leidt. In een vergelijkend onderzoek van de gespecialiseerde Zwitserse website IQAir in 95 door luchtverontreiniging geplaagde steden kwam Milaan zondag op de vierde plaats, na Dacca in Bangladesh, het Pakistaanse Lahore en New Delhi in India.

Paarsgekleurd

De Milanese burgemeester Giuseppe Sala reageerde geïrriteerd op het bericht dat zijn stad de op drie na meest vervuilde ter wereld zou zijn. Volgens hem ging het om een momentopname en is Milaan juist bezig om de lucht schoner te maken.

Daarin heeft hij deels gelijk: op normale dagen neemt de luchtvervuiling af, maar onder de huidige omstandigheden is daar geen sprake van. De gouverneur van Lombardije, Attilio Fontana, toonde zich filosofisch: „Zolang het niet regent en niet waait, is er niks aan te doen.”

De smog in Milaan en de Povlakte, die naar schatting 50.000 sterfgevallen per jaar veroorzaakt, is een permanent probleem. Op de overzichtskaarten van de European Air Quality Index is de driehoek Turijn-Bologna-Venetië vrijwel dagelijks roodgekleurd: slecht. En nu zelfs paars: extreem slecht.

Huisverwarming

De luchtverontreiniging heeft meerdere oorzaken. De Povlakte is omringd door bergen, ligt niet aan de kust en kan niet rekenen op gunstige winden. Bovendien is zij dicht bevolkt met intensieve industriële en agrarische activiteit. Dat alles zorgt voor een uitstoot van verontreinigende stoffen die veelal in de atmosfeer blijven hangen.

Daarbij komt dat de klimaatverandering zorgt voor regelmatig terugkerende hogedrukgebieden waardoor de luchtcirculatie nog meer wordt belemmerd.

Volgens een recent onderzoek komt de uitstoot van fijnstof in de Povlakte voor 54 procent voor rekening van huisverwarming en intensieve veeteelt. Nog eens 18 procent wordt veroorzaakt door het verkeer (in de steden ligt dat hoger, op 27 procent) en de rest door industrie en andere activiteiten.

De conclusie is duidelijk, schreef de populairwetenschappelijke site Focus.it dinsdag: „We moeten weg van fossiele brandstof in verkeer en verwarming, en ingrijpen in de organisatie van landbouw- en veeteeltbedrijven in dit gebied.”

Vooralsnog hoopt heel Italië op regen en zijn in Milaan en negen omliggende gemeenten beperkende maatregelen voor autogebruik en een maximumtemperatuur van 19 graden in huis afgekondigd.