Als de staatsschuld van de VS al onhoudbaar is, hoe moeten we dan de schulden van Italië betitelen?
De hoogste man van de Amerikaanse centrale bank, de Fed, omschreef onlangs in een interview de Amerikaanse staatsschuld als „op termijn onhoudbaar”. De schuld neemt namelijk harder toe dan dat de economie groeit, aldus Jerome Powell.
De Amerikaanse staatsschuld bedraagt circa 100 procent van het bruto binnenlands product (bbp). De Verenigde Staten vormen een land dat een uitzonderlijk privilege geniet als eigenaar van de facto de wereldmunt. Dat voordeel bestaat uit het feit dat de VS onbeperkt dollars kunnen bijdrukken, maar ook uit het feit dat de rest van de wereld dollars nodig heeft. Daardoor is er dus altijd veel vraag naar, én doordat ze die dollars doorgaans belegt in de Amerikaanse staatsobligaties.
Dat laatste houdt de Amerikaanse rentes lager dan die anders zouden zijn geweest –een enorm economisch voordeel–. Het zorgt ervoor dat de VS een hogere staatsschuld zonder al te veel gevolgen kunnen hebben dan andere landen in de wereld. Immers, door de genoemde rol van de dollar is er altijd veel vraag naar de Amerikaanse schuldbewijzen. De Franse president Valery Giscard d’Estaing sprak in de jaren zestig jaloers van een exorbitant voordeel van de VS.
De Amerikaanse economie is ook een relatief jonge economie, waarmee ik doel op de gemiddelde leeftijd van de beroepsbevolking. Ook in de VS slaat de vergrijzing toe maar later dan in veel Europese landen en in iets mindere mate (mede door de immigratie naar het land).
De Amerikaanse economie behoort daarnaast tot de meest innovatieve. In combinatie met onder meer het voorgaande punt, is die daarmee relatief vitaler en veerkrachtiger dan zo goed als alle Europese economieën. Mede daardoor presteert de Amerikaanse economie doorgaans beter.
Met al die zaken in mijn achterhoofd, vroeg ik me –terwijl ik naar Powell zat te kijken– het volgende af. Als de staatsschuld van zo’n land onhoudbaar is, wat voor term moeten we dan gebruiken voor bijvoorbeeld Italië? Dat land heeft een staatsschuld van ruim 140 procent van het bbp. Die economie presteerde zelfs in de gouden economische jaren belabberd. Op de lijstjes van de meest innovatieve landen ter wereld vinden we Italië zeker niet in de (buurt van de) top. De staatsschulden van landen als Frankrijk en Spanje zijn met ongeveer 110 procent van het bbp overigens ook aan de (te) hoge kant.
Het is duidelijk dat iets aan het schuldenprobleem gedaan moet worden. Te hoge schulden remmen economische groei af, onder meer via de weg van hogere rentes. En dat ‘iets doen’ moet snel beginnen. Want hoe langer ermee wordt gewacht, des te minder opties er zijn en des te lastiger het zal worden om er iets aan te doen.
Ik vrees dat het enige wat gedaan zal worden, is dat de inflatie langdurig te hoog zal blijven. Inflatie erodeert een deel van de schuld. Maar de negatieve bijeffecten voor iedereen, denk aan gepensioneerden om maar een groep te noemen, zijn niet mals.
De auteur is hoofdeconoom bij OHV Vermogensbeheer.