Taal: Aan de slag gaan met een bezigheid
Op een dag ging een Zeeuwse RD-lezer naar de pabo in Gouda. Daar vingen haar oren een niet eerder gehoorde zegswijze op.
Bijvoorbeeld in zinnen als: „Ik weet niet wat jij van plan bent, maar ik ga vast bezig met de volgende opdracht.” En: „Het was al middernacht toen ik ermee bezig ging.” Het klonk de pabostudente vreemd in de oren. Ze vroeg zich af: klopt dit wel, kun je dit zo zeggen?
Ergens mee bezig gaan. Digibron laat zien dat die frase ook weleens in RDMagazine of het RD staat, zij het hoogst zelden. Afgelopen oktober bijvoorbeeld, in een interview met Elise Pater-Mauritz. Zij maakte een boekje af waar haar vader vóór zijn overlijden aan begonnen was. Ze vertelde: „Pa was nog maar net overleden en ik ging bezig met zijn woorden en aantekeningen in zijn handschrift. Dat vond ik confronterend.”
En een paar maanden eerder werd Rik Vorgers, directeur van Vorgers Autoberging, geïnterviewd over de 3700 auto’s aan boord van de Fremantle Highway, dat schip dat in brand stond. Hij zei: „Ik zie autobergend Nederland nog niet bezig gaan met deze klus.”
In de Dikke Van Dale staat ”ergens mee bezig gaan” wel, maar het heeft daar het label ”niet algemeen”. Dat label wordt gebruikt om aan te geven dat een zegswijze niet (meer) algemeen wordt gebruikt, maar bijvoorbeeld alleen in een bepaalde streek. Vermoedelijk verklaart dit dat de mailende lezer de zegswijze in Zeeland nooit tegen het lijf was gelopen.
”Ergens mee bezig gaan” klinkt in mijn Veluwse oren trouwens ook als een contaminatie, een vermenging van twee uitdrukkingen. Namelijk van ”ergens mee aan de slag gaan” en ”ergens mee bezig zijn”. Maar tussen die twee bestaat natuurlijk een verschil in betekenis – bij het eerste begin je ergens aan, bij het tweede ben je er al mee bezig. Dus het ligt niet voor de hand dat ”ergens mee bezig gaan” door een contaminatie ter wereld kwam.
Je kunt je overigens wel ”ergens mee bezig gaan houden”. Dan heb je het voornemen om je te verdiepen in iets, of aan de slag te gaan met iets.
Trouwens, wat heeft die ”slag” te maken met het beginnen aan iets? Het woordenboek legt uit dat ”aan de slag gaan” oorspronkelijk alleen gebruikt werd bij het beginnen aan klusjes waarvoor ”een armbeweging (…) de gewoonste soort van werk” was – ik zie schrobbende schoonmakers voor me. Gaandeweg zijn we het ook gaan gebruiken voor klusjes waar je nauwelijks een vin voor hoeft te verroeren. Het schrijven van een stukje over taal, bijvoorbeeld.
Redacteur Chris Klaasse bespreekt een taalkwestie.
Reageren? chris@rd.nl
