Op 11 augustus 2021 overleed Ernst van de Wetering (1938-2021). Hij begon zijn carrière als tekenleraar en eindigde als internationaal gerespecteerd kunstkenner en unieke autoriteit op het gebied van het oeuvre van Rembrandt. Van over de hele wereld kwamen vragen over de echtheid van aan Rembrandt toegeschreven schilderijen op zijn bordje terecht. In drie opzichten was de aanpak van Van de Wetering bijzonder. Hij zorgde voor een doorbraak in zijn vakgebied door het nut in te zien van natuurwetenschappelijke kennis. Hij liet bij ieder schilderij materiaal-technisch onderzoek doen. Twee: om te beoordelen of een schilderij een Rembrandt was, ging Van de Wetering uren voor een schilderij zitten en liet het op zich inwerken. Geen checklist, maar binnen laten komen. Ten derde ging Van de Wetering, in zijn bevlogenheid om de creatieve, ambachtelijke wereld van Rembrandt binnen te komen, zelf zelfportretten schilderen in de stijl van Rembrandt.

Van de Wetering liet geen opvolger na. Dat wordt hem verweten. Arthur Wheelock, gepensioneerd conservator van de National Gallery of Art in Washington: „Ernst was een torenhoge figuur met een grote schaduw waarin niets meer groeide.” Vandaar de chaos.

Hij heeft wel iets anders nagelaten. Iets waarvan iedereen kan profiteren. Als mens en als beroepsbeoefenaar. De werkwijze van Van de Wetering biedt drie ingrediënten voor een waardevolle levenshouding: kennis, aandacht en ambacht. Voor kennis hoef je niet al te veel moeite te doen. Het dringt zich in onze samenleving aan je op. Soms in de vorm van mooie zienswijzen, soms ook als ingeblikte kennis die zich brutaal manifesteert in checklists, diagnoses, evidencebased procedures, dwingende ICT-programma’s, enzovoort. Voor ambacht en aandacht moet je gaan. Ambacht en aandacht hebben te maken met geheimvolle aspecten van het leven. Ambacht is de prachtige beloning van toewijding en ervaring. Aandacht is ontdekken. Niet ontdekken wat je wilt vinden, maar ontvangen wat zich wil laten onthullen. Je laten inspireren door wat je toevalt. Voor een aandachtig hart opent zich steeds een nieuwe wereld met nieuwe geheimenissen.

Deze week is de Week van aandacht voor het vergeten kind. Welk vergeten kind ontmoet jij? Kijk het in de ogen. Laat je rondleiden in zijn of haar wereld. Verban je vooroordelen. Zet je diagnosebril af. Diagnoses verschralen de aandacht. De diagnosebril maakt blind. Je ziet wat je denkt. Je mist wat je inspireert. De puzzel van de mens is nooit af en altijd weer vol verrassing en ongekende geheimen. Het draait in het leven niet om zoeken en vinden, maar om vinden en zoeken: er valt zo veel meer te genieten. Met of zonder een echte Rembrandt aan de muur.

De auteur is mediator, coach en ondernemer.