Buitenland

„Luchtaanval Dresden was geen bommenholocaust”

Dresden herdacht zondag het geallieerde luchtbombardement op het centrum van de stad, precies zestig jaar geleden. Het jubileum staat in het teken van verzoening en wereldvrede, maar de rechts-

extremistische NPD ziet Duitsland als slachtoffer van de luchtaanvallen en gedenkt de omgekomenen van de „bommenholocaust.”

Maarten Stolk en René Zeeman
15 February 2005 11:17Gewijzigd op 14 November 2020 02:13

„Pure propaganda”, meent de Britse historicus Frederick Taylor (57), schrijver van het spraakmakende boek ”Dresden. Dinsdag 13 februari 1945”. Hij was gisteren in Amsterdam voor de promotie van de Nederlandse vertaling van zijn boek.

Een wereld waarin wit zwart is en zwart wit. Dat vindt Taylor van de vergelijking die de neonazi’s trekken tussen de holocaust en de Amerikaans-Britse bombardementen op Dresden. „Elke overeenkomst berust volledig op fantasie en is bovendien een grote leugen”, zegt Taylor. „Krokodillentranen. In de Tweede Wereldoorlog kwamen in totaal 500.000 tot 600.000 Duitsers om bij geallieerde aanvallen, terwijl de holocaust miljoenen joden, homoseksuelen en politieke tegenstanders het leven kostte.”

Taylor heeft nog een argument. „De holocaust heeft niets te maken met oorlog, maar met nazi-ideologie. Als de Duitsers al in 1941 de oorlog hadden gewonnen, waren zij niet met moorden gestopt. Dat is het grote verschil met de geallieerde bombardementen: die gingen niet door na afloop van de oorlog. In plaats van bommen kwam er geld en boden de geallieerden de getroffen landen hulp via het Marshallplan.”

„Verontrustend” zijn de rechts-extremistische denkbeelden over de bommenholocaust. In de Duitse samenleving signaleert Taylor een voedingsbodem voor dergelijke ideeën. Zoals bij de Duitse schrijver Jörg Friedrich, de auteur van de controversiële bestseller ”Der Brand”, waarin voor het eerst uitgebreid het lijden van de Duitse stadsbevolking onder de bommenterreur wordt beschreven. Die bekende dat hij het NPD-begrip „Bomben-Holocaust” nog niet zo slecht vindt.

Taylor vindt Friedrich „een goede schrijver”, maar „geen historicus.” Dat is voor de Brit voldoende om aan te geven dat hij vraagtekens zet bij de denkbeelden van de Duitser. Friedrich stelt in zijn boek dat het bombardement overbodig was omdat nazi-Duitsland al bijna op de knieën was gedwongen. Taylor benadrukt echter dat Dresden ook in 1945 nog een stad was van militaire en industriële betekenis, een belangrijk spoorwegencentrum, en daarom door de geallieerden werd gebombardeerd.

Is het toeval dat zijn boek en dat van Friedrich zo kort na elkaar verschenen? Taylor: „Toen ”Der Brand” in november 2002 uitkwam, was ik voor de helft klaar met mijn eigen boek. Ik heb toen zijn werk gelezen en kon daar vervolgens op ingaan. Het is dus vooral een samenloop van omstandigheden.

Op één punt zijn beide onderzoekers het eens: luchtaanvallen zijn een dubieus middel in de oorlogvoering. Taylor: „Anders dan bij een aanval op land is er bij een bombardement geen contact tussen mensen. Burgers en soldaten hebben niet de mogelijkheid zich over te geven. Dat vind ik moreel niet kunnen.”

De historicus acht het een goede zaak dat er de laatste jaren meer aandacht komt voor het lijden van de Duitse bevolking in de laatste wereldoorlog. „Lijden is lijden. Het moet een normale ontwikkeling zijn dat daaraan aandacht wordt besteed. Ik heb voor mijn onderzoek naar de bombardementen op Dresden veel slachtoffers gesproken. Voor de verwerking van de gebeurtenissen is het belangrijk om te erkennen dat ook Duitsland onder de oorlog heeft geleden.”

Waar Taylor voor waakt, is dat Duitsland de slachtofferrol krijgt toebedeeld. „Je moet niet vergeten dat de Duitsers de oorlog begonnen en overal in Europa steden in de as legden. De neonazi’s proberen daarop in te spelen, maar zij hebben de geschiedenis tegen zich.”

Volgens Taylor is het dan ook niet nodig dat de Britse vorstin haar excuses aanbiedt voor het geallieerde bombardement op Dresden. „Stel dat je op straat loopt en iemand geeft je een klap op je neus. Als jij vervolgens veel te hard terugslaat en de ander ligt op de grond, dan is het niet vreemd om je excuses aan te bieden. Maar dat is in dit geval niet nodig. De Duitsers voerden oorlog en de geallieerden reageerden daarop.

Je gaat je toch ook niet verontschuldigen voor de luchtaanvallen op Würzburg, Pforzheim of München? Waar begin je dan en waar eindig je? De meeste Duitsers zullen het bovendien niet nodig vinden dat koningin Elizabeth haar excuses aanbiedt.”

Taylor maakt zich zorgen over de West-Europese democratieën en die van Duitsland in het bijzonder. „De westerse samenleving is rusteloos. Vooral bij jongeren zie je dat als een ideologie de mogelijkheid biedt gewelddadig te zijn, zij die met beide handen aangrijpen. Niet minder dan 27 procent van de jongeren onder de dertig voelt zich aangesproken door de rechts-extremistische theorie van de holocaustbommen.”

Als de economie verder achteruit gaat, kan het probleem nog groter worden, denkt Taylor. „Na de Tweede Wereldoorlog was welvaart het antwoord op extremisme. Er zijn nu 5 miljoen werklozen in Duitsland. Wat gebeurt er als dat aantal blijft groeien? Dan moet blijken hoe standvastig de democratie is.”

Taylor houdt van Duitsland. Op school raakte hij gefascineerd door de taal en cultuur van dit land en die warme belangstelling heeft hij behouden. Hij is al bezig aan zijn volgende boek, over de Berlijnse Muur, en speurt in de Verenigde Staten, Engeland en Duitsland in de archieven naar bruikbaar materiaal. Aan het eind van dit jaar moet het werk klaar zijn.

Dan zal Taylor zich weer richten op de Tweede Wereldoorlog. „Ik wil onderzoeken welke rol ingewikkelde technologie in de oorlog speelt. Zoals de vliegtuigen die Dresden bombardeerden, waarbij in één nacht 35.000 slachtoffers vielen. Dat was boosaardig en inhumaan. Dresden is daarom een goed en waardevol symbool voor het kwaad van de luchtoorlog, maar ook voor het tijdperk waarin wij helaas nog altijd leven.”

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer