De Spaanse politie heeft in Valencia vier mensen opgepakt die worden verdacht van roof en frauduleuze handel in lijken. De verdachten, eigenaren en medewerkers van een begrafenisonderneming, vervalsten de papieren van patiënten die in ziekenhuizen en verzorgingstehuizen overleden waren. Vervolgens verkochten ze de lijken voor 1200 euro aan medicijnenfaculteiten. Universiteiten hebben menselijke lichamen nodig voor onderzoek en onderwijs aan artsen en chirurgen.

Het criminele netwerk had volgens de politie een voorkeur voor overledenen zonder familie. Speciale belangstelling hadden de verdachten ook voor buitenlanders en mensen die in armoedige omstandigheden hadden geleefd. Dat zou de kans kleiner maken dat iemand argwaan zou krijgen, of in staat zou zijn een onderzoek af te dwingen.

Operatie Thanathos, zoals de Policia Nacional het dossier heeft gedoopt, kwam begin 2023 aan het rollen. Agenten ontdekten dat twee medewerkers van een begrafenisonderneming hadden gesjoemeld met de papieren van het mortuarium in Hospital La Fe in Valencia om zich een lichaam toe te eigenen. De overledene zou begraven worden in zijn woonplaats. Het ging om een zogenoemde liefdadigheidsbegrafenis. Dat wil zeggen dat de gemeente de kosten voor haar rekening neemt als er geen familie is, of als de familie de begrafenis niet kan betalen.

Maar in plaats van het lichaam naar de woonplaats van de overledene te vervoeren en daar te begraven, gingen de verdachten ermee naar een universiteit en verkochten het voor 1200 euro. Niemand uit de naaste omgeving van de overledene had daar toestemming voor gegeven.

Crematies

Een tweede geval kwam aan het licht in een bejaardentehuis. Een bewoner zou drie dagen voor zijn overlijden toestemming hebben gegeven voor donatie van zijn lichaam aan een universiteit. Het politieonderzoek wees echter uit dat de geestelijke toestand van de man op dat moment zo verzwakt was dat hij niet meer begreep wat die toestemming inhield.

Bovendien werd het lichaam van de man uiteindelijk niet overhandigd aan de faculteit waarvoor hij zijn toestemming had gegeven, maar aan een universiteit die er meer voor betaalde. „Door misleiding kregen de verdachten het voor elkaar dat het personeel van het tehuis tekende voor een verandering in de bestemming van het lichaam”, aldus de politieverklaring.

De handel van de lijkenrovers beperkte zich niet tot het leveren van lichamen aan universiteiten. Ze boden de medische faculteiten ook hun diensten aan als afhalers en verbranders van de menselijke resten na gebruik voor academisch onderzoek en onderwijs. Dat ging eveneens gepaard met oplichting en fraude.

De politie stelde vast dat de begrafenisonderneming in kwestie bij een bepaalde universiteit 5000 euro in rekening had gebracht voor elf crematies. Die crematies bleken echter onvindbaar in de boeken van de crematoria in Valencia. De politie vermoedt dat de frauderende begrafenisonderneming de stoffelijke overschotten van de veronderstelde donoren bij andere overledenen in de kist legde voor verbranding.

Dit gratis ‘meeliften’ tijdens de crematie werd vergemakkelijkt doordat de lichamen tijdens het wetenschappelijk onderzoek versneden en ontleed waren. De vier arrestanten, tussen de 41 en 74 jaar oud, worden verdacht van oplichting en valsheid in geschrifte.

Verschillende universiteiten in de regio Valencia hebben Spaanse kranten verzekerd dat zij nooit betalen voor de lichamen van donoren. Wel betalen zij begrafenisondernemingen voor de verzorging van het transport en de wettelijke documentatie. Volgens bronnen uit de begrafenissector is 1200 euro daar een gebruikelijk tarief voor. Nader onderzoek naar mogelijke andere gevallen van lijkenroof door de verdachte begrafenisonderneming is nog in gang.