Welk advies geeft de SER?

De regels voor verlof –niet te hoeven werken vanwege een bepaalde gebeurtenis zoals geboorte van een kind– moeten overzichtelijker worden. De afgelopen jaren zijn die alsmaar uitgebreid. Zo kregen partners na de geboorte van een kind meer verlof en werd (deels) betaald ouderschapsverlof ingevoerd. De voorwaarden, rechten, plichten, manieren van aanvraag en financiering van het verlof zijn nu „een lappendeken”, aldus de adviesraad.

Ook de verdeling in wie het verlof betaalt, vraagt om meer evenwicht tussen overheid, werknemer en werkgever. De overheid mag wel meer bijdragen volgens de SER, te beginnen bij het geboorteverlof.

De verlofsoorten moeten in een nieuwe wet worden herverdeeld: in zorg voor kinderen, zorg voor de naaste (bijvoorbeeld mantelzorg) en persoonlijk verlof zoals voor rouw of studie.

Waarom is die vereenvoudiging nodig?

Een eenvoudiger verlofstelsel zorgt voor minder administratieve rompslomp voor de werkgever, stelt de SER. Ook levert het minder belemmeringen op voor de werknemer die het verlof wil opnemen, zoals bij het indienen van een aanvraag. „Het kan verder prestaties en motivatie van werknemers bevorderen en het ziekteverzuim verminderen”, aldus de raad.

Dat allemaal omdat in steeds meer gezinnen beide ouders werken en vaders meer zorgtaken voor de kinderen op zich nemen. Dat geeft drukte in het gezinsleven. Ook het aantal kinderen dat meerdere opvoeders heeft, stijgt; bijvoorbeeld in samengestelde gezinnen of in gezinnen met ouders van hetzelfde geslacht plus een biologische ouder.

Daar komt bij dat mensen ook soms informele zorg moeten leveren aan een naaste: denk aan mantelzorg of palliatieve zorg. Ook georganiseerd vrijwilligerswerk ziet de SER als een vorm van zorg voor de naasten.

Toch vindt de SER het belangrijk dat kinderen een goede start krijgen in het leven en zich zowel aan vader als moeder gezond kunnen hechten, dat mensen niet ten ondergaan aan stress en dat ze zich nog lang op het werk en in de samenleving kunnen inzetten.

Het regelen van verlof moet dan niet al te lastig zijn. Wie een ingrijpende gebeurtenis meemaakt, heeft immers al genoeg aan zijn of haar hoofd. Dan lukt het al minder om regel- en uitzoekwerk goed te doen en een optimale keuze te maken.

Wat zegt de SER over bekostiging van het geboorteverlof?

Het geboorteverlof –verlof in het eerste halfjaar na de geboorte van een kind– moet beter betaald worden door de overheid. Het inleveren van (een stuk) salaris hoeft dan met name voor werknemers met lagere inkomens geen belemmering te zijn om verlof op te nemen.

Verder moet het volgens de SER bijvoorbeeld beter te berekenen zijn hoeveel inkomen je overhoudt als je minder gaat verdienen door het opnemen van geboorteverlof.

Is de SER voorstander van rouwverlof?

In de afgelopen tien jaar is de draagkracht voor verlof na overlijden van een naast familielid gegroeid in de maatschappij en onder werkgevers en werknemers, signaleert de SER. De raad vindt dat rouwverlof een plek verdient in de wet onder de noemer van persoonlijk verlof.

Op dit moment is rouwverlof niet in de wet vastgelegd. Er zijn alleen afspraken over gemaakt in sommige cao’s. In de praktijk melden sommige bedrijven een rouwende medewerker ziek, en dat is niet de bedoeling.

Hoe lang en wanneer een rouwende werknemer afwezig mag zijn, moeten werkgever en werknemer in zo’n situatie samen bepalen. De overheid moet financieel „evenredig” aan verlof bijdragen, zegt de SER.

Voor wanneer kunnen we een nieuwe wet verwachten?

Dat is nog onzeker en eerder een kwestie van jaren dan van maanden. Momenteel zijn de gesprekken tussen PVV, NSC, VVD en BBB nog in volle gang. De verwachting is dat een kabinetsformatie taai wordt en lang kan gaan duren. Mochten deze partijen al besluiten met elkaar verder te gaan en een nieuwe regering gaan vormen, dan kunnen ze pas daarna aan een wetsvoorstel gaan werken.

Daarbij is het ook nog een grote vraag hoeveel geld de regeringspartijen willen bijleggen om verlof voor lief, leed en andere levenssituaties te bekostigen. Voorlopig lijkt dit advies dus op de plank terecht te komen.