Geen besluit over miljarden voor Oekraïne op EU-top
De EU-leiders zijn er niet in geslaagd het eens te worden over een steunpakket van miljarden euro’s voor Oekraïne, zegt demissionair premier Mark Rutte. Na urenlang onderhandelen op de EU-top in Brussel blijft Hongarije dwarsliggen. De regeringsleiders praten in januari verder over steun aan Oekraïne en Rutte denkt „dat we er dan uit gaan komen”.
De EU-top kreeg een vliegende start met een onverwacht akkoord over het openen van toetredingsonderhandelingen met Oekraïne en Moldavië. Dat gold vooraf juist als de mogelijk hardste dobber, omdat Hongarije vast van plan leek dat te blokkeren. Maar premier Viktor Orbán bewaarde het echte verzet tot de onderhandelingen over de verhoging van de EU-begroting.
De andere 26 EU-landen willen nog eens 17 miljard euro aan giften en 33 miljard aan gunstige leningen voor Oekraïne uittrekken de komende vier jaar. Voor andere belangrijke zaken, zoals het in goede banen leiden van migratie, zouden ze 4 miljard euro extra over hebben.
Nederland wilde behalve het extra geld voor Oekraïne eigenlijk helemaal geen verhoging van de EU-begroting. Maar deze „kleine schade” vindt Rutte te verdedigen. De verhoging zou Nederland volgens de demissionair premier „50, 60, 70 miljoen per jaar” kosten - „dat valt bijna weg in de plooien”. Bovendien zou een flink deel van het geld bestemd zijn voor migratie, een belangrijk punt voor Nederland.
De afspraken van de 26 staan in principe vast als ze in januari opnieuw bijeenkomen om ook Hongarije aan boord te krijgen, zeggen EU-diplomaten. Ze willen het bereikte compromis niet opnieuw ter discussie stellen om de onderhandelingen niet weer volledig te moeten overdoen.
Waarom Orbán dán wel zou instemmen, kan Rutte niet precies uitleggen. „Het is een inschatting. En die inschatting is dat je net even wat meer tijd nodig hebt.” De Hongaarse premier kan niet met goed fatsoen op één avond tweemaal bakzeil halen, suggereren EU-bronnen. Hij zou zich over een maand inschikkelijker kunnen opstellen. Het is nog onduidelijk wanneer de nieuwe top in januari precies wordt belegd. „Maar we hebben even tijd”, meent Rutte. „Het is niet zo dat Oekraïne meteen nu zonder geld zit.”
Rutte prijst zichzelf gelukkig dat er in ieder geval wel is afgesproken dat Oekraïne mag beginnen met de toetredingsgesprekken voor de EU. „Ik had dat vanmorgen niet verwacht, eerlijk gezegd. Toen we hier stonden, was ik nog bang dat het allebei niet vandaag zou lukken.” Volgens Rutte opperde de Duitse bondskanselier Olaf Scholz het idee dat Orbán even de ruimte moest verlaten, zodat de rest kon instemmen met de gesprekken. „Hij moest op een gegeven moment naar de wc, denk ik, en toen konden we de knoop doorhakken”, zegt Rutte met een stalen gezicht. Maar ook zonder Orbán is het besluit geldig en namens de hele EU genomen, benadrukt Rutte. „Hij was niet bij dat moment, dus strikt genomen heeft hij niet ja hoeven zeggen, maar hij heeft het ook niet geblokkeerd.”
