Onder de vele komende en gaande podcastseries is ”De Podcast Psycholoog” een blijvertje. Al ruim vier jaar lang zet de psycholoog, voorheen werkzaam bij de Universiteit van Amsterdam, de ene na de andere uitzending online. Soms heeft ze een deskundige over de vloer, dan weer een gast die zijn persoonlijke ervaringen deelt.

In de recente aflevering over ADHD bevraagt ze de Leidse gz-psycholoog en onderzoeker Bianca Boyer over de kenmerken, oorzaken en gevolgen van deze aandoening. In een nog te verschijnen vervolg ligt de nadruk op het vaststellen van de diagnose en wat de persoon zelf en de omgeving kan doen om ADHD draaglijk te maken.

ADHD staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder, een Engelstalige term die zoveel betekent als aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit. Dat personen met deze diagnose een serieus probleem hebben, daaraan twijfelt Boyer niet. Anderzijds zit het haar dwars dat er nog zo veel niet bekend is over de stoornis. „Ik wil weten hoe het zit. Dat wat erover in ons handboek, de DSM, staat, dekt voor mijn gevoel de lading niet.”

Het concentratieprobleem en de hyperactiviteit zijn volgens Boyer maar het topje van de ijsberg. „Wat dit zichtbare gedrag veroorzaakt, daar is weinig aandacht voor. Je ziet dat iemand zich moeilijk kan concentreren, maar mensen beseffen vaak niet dat de controleprocessen in de hersenen vastlopen, alsof er geen goede manager aan de knoppen zit. Daarnaast is het brein moeilijk te motiveren, met name voor saaie dingen, en zijn er problemen met het inschatten van de tijd die een klus vergt. Daardoor gaat iemand afraffelen, of juist lopen lanterfanten.”

Er zit veel in, maar het komt er niet uit, is de verzuchting die Boyer vaak van ouders en leerkrachten te horen krijgt als een kind ADHD heeft. Een logische reactie, maar de psycholoog hoort die altijd weer met gemengde gevoelens aan. „Het zijn geen luie, maar juist van die leuke mensen. Met een chaotisch hoofd, dat dan weer wel.”

In de huidige maatschappij, waarin de werkende mens vaak een radertje is in een groot geheel en met een schoolsysteem waarin je moet zitten en luisteren, functioneren mensen met ADHD over het algemeen niet heel goed, stelt Boyer vast. „Studenten met ADHD stellen de leukste vragen en hebben de creatiefste oplossingen. Maar daar krijg je geen cijfer voor.”

Het schoolvoorbeeld van iemand met ADHD is een jongetje dat als een wervelwind door het klaslokaal stuitert, maar dat wil niet zeggen dat meisjes en vrouwen er geen last van hebben. „Bij vrouwen ligt het accent vaker op het vlak van concentratie en dat valt minder op. Ze doen ook meer hun best grip te houden op de situatie. Ik zie meisjes die zich helemaal verliezen in een strak huiswerkschema dat er prachtig uitziet met allerlei kleurtjes, maar die aan het echte werk niet toekomen.”

Dit perfectionisme is geen officieel kenmerk van ADHD, net als problemen met de emotieregulatie, iets wat Boyer in de praktijk ook veel ziet. „Deze mensen reageren met veel emotie op prikkels. Hun stemming kan ook ineens omslaan; dat ziet er vanaf de buitenkant heel geïrriteerd en bozig uit. Iemand kan door iets kleins ineens belanden in een soort norsheid. Dat is lastig voor de omgeving.”

De Leidse psycholoog wil ervoor waken vooral negatieve eigenschappen naar voren te halen. „Het zijn heel gedreven mensen, met veel ondernemingszin. Er is durf nodig om een bedrijf op te bouwen. De eigenschap jezelf te overschatten komt je op zo’n moment ten goede, want dat betekent dat je het gaat doen.”

Al vanaf het begin van haar opleiding draagt Boyer mensen met ADHD een warm hart toe. „Ik heb zulke mensen graag om me heen. Ze belanden in gedachten op plaatsen waar een ander niet uitkomt en in hun enthousiasme en gedrevenheid kunnen ze iedereen in de groep meetrekken.”

www.depodcastpsycholoog.nl