Dat blijkt uit een enquête die het Nederlands instituut voor verantwoord medicijngebruik DGV heeft gehouden. DGV vindt dat daarvoor een gedragscode moet komen. „Er moeten spelregels zijn voor wat wel en niet aan tegenprestaties mag worden gedaan”, zei E. van Rijn van het instituut zaterdag.

Hij vindt dat in ieder geval de leden moeten weten of hun vereniging wordt gesponsord. Zij moeten er bovendien van verzekerd zijn dat zij van hun vereniging onafhankelijke informatie krijgen.

Driekwart van de ruim honderd verenigingen die aan de enquête hebben meegedaan, laat zich door een of meer geneesmiddelenfabrikanten sponsoren. Gemiddeld ontvangen zij 8 procent van hun begroting van een farmaceutisch bedrijf. „De verschillen zijn groot”, stelt Van Rijn. Er zit zelfs een uitschieter van 80 procent bij. „Maar dat is wel heel extreem”, aldus Van Rijn, die geen namen wil noemen.

In ruil voor sponsoring vragen farmaceutische ondernemingen bijvoorbeeld een artikel in het blad van de vereniging te mogen plaatsen. Of zij verspreiden voorlichtingsmateriaal onder de leden van een vereniging, aldus Van Rijn.

Veel organisaties wijzen elke tegenprestatie hiervoor af. „Maar opvallend weinig verenigingen hebben hier echt beleid voor”, zegt Van Rijn.

Vooral de middelgrote patiëntenverenigingen, met een begroting van tussen de 50.000 en de 500.000 euro, maken gebruik van sponsoring. Van Rijn heeft er begrip voor dat zij extra financieringsbronnen zoeken. „Maar het moet volstrekt helder zijn dat farmaceuten geen invloed hebben op de informatie die de verenigingen verstrekken.”

Een aantal van de aangeschreven patiëntenverenigingen wilde niet meewerken aan de enquête. Daarvan gaf tweederde als reden op nooit iets met medicijnen te maken te hebben. Eenderde weigerde omdat zij tegen het onderzoek waren. „Daar rijzen vermoedens van wantrouwen”, aldus Van Rijn.

DGV bespreekt in mei de uitkomsten van de enquête met de patiëntenverenigingen.

De Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF) is niet tegen een gedragscode. Het grote probleem is dat de patiëntenverenigingen onvoldoende geld hebben om aan de toenemende vraag naar informatie tegemoet te komen, zegt I. van Bennekom van de NPCF. Het zou volgens haar het mooist zijn als de verenigingen via de verzekeringspremie geld zouden krijgen. Dat is een onafhankelijke financieringsbron.

De NPCF wijst verenigingen er altijd op dat het niet verstandig is afhankelijk te zijn van één farmaceut.