Wat de Verenigde Naties in september nog „’s werelds ergste, meest complexe, en wreedste humanitaire crisis” noemde, blijft gestaag escaleren. De oorlog in Sudan tussen de RSF van generaal ”Hemedti” en de SAF van generaal al-Burhan houdt onverminderd aan en eist een steeds grotere tol van de bevolking. Nadat al-Burhan eind augustus hoofdstad Khartoem moest ontvluchten en een regering oprichtte in de oostelijke havenstad Port Sudan, is de tweede stad van het land, Nyala, in de westelijke Darfur-regio, nu ook veroverd door de RSF.

Ooggetuigen melden aan de BBC dat alle ziekenhuizen zijn vernietigd en de levenloze lichamen van burgers in de straten van Nyala liggen. Volgens de medische hulporganisatie Emergency zijn haar Sudanese werknemers door de RSF gearresteerd. Het wegvallen van de militaire aanwezigheid van de SAF in Darfur neemt ook het laatste obstakel weg voor de etnische zuivering die al sinds het begin van het conflict oplaait, aldus Joe Siegle van het African Centre for Security Studies. Alleen het noorden van de regio staat nu nog onder controle van de SAF, dat zichzelf ziet als het rechtmatige overheidsleger.

Aanvoerlijnen

De verovering van Nyala is om meerdere redenen belangrijk voor de RSF. De militie werd als paramilitaire beweging ooit opgericht door oud-dictator Omar al-Bashir om te vechten in het opstandige Darfur, en beschouwt dat gebied als thuisbasis. Ook loopt de militaire steun van Rusland en de Verenigde Arabische Emiraten aan de RSF via de grensgebieden van Darfur.

Daar komt bij dat Nyala niet alleen een belangrijke strategische ligging heeft, maar met zo’n miljoen inwoners ook economisch een belangrijke stad is met een grote landbouwsector. Met de goudmijnen die de RSF al onder controle heeft, biedt de verovering van Nyala stabiele inkomsten. Controle over Darfur betekent voor de RSF dus controle over zijn financiën, aanvoerlijnen en thuisland.

De verovering van Nyala werd bekendgemaakt aan de vooravond van een zoveelste poging tot vredesonderhandelingen in de Saudische havenstad Jeddah. Die liepen wederom op niets uit, ook omdat Nyala de RSF een steeds sterkere positie geeft. „De balans in de oorlog slaat steeds meer door richting de RSF. Het lijkt erop dat Hemedti gelooft dat hij een militaire overwinning kan halen”, aldus Siegle. Een compromis zit er voorlopig dus niet in. „Het is eigenlijk geen burgeroorlog. Er zijn twee militaire rivalen aan het vechten zonder populaire steun.”

Beschamend

Ondertussen is Sudan de aandacht van de internationale gemeenschap kwijt, waarschuwen analisten van de denktank Chatham House. Volgens de VN zijn zes miljoen mensen op de vlucht geslagen, van wie de helft kinderen. Het Wereldvoedselprogramma waarschuwt dat voor minstens 6,3 miljoen mensen een hongersnood dreigt.

En die situatie blijft verslechteren. „De meerderheid van het volk is tegen de oorlog, maar de verwoestende humanitaire consequenties zijn van weinig waarde voor de strijdende partijen. Een groot deel van de economie is inmiddels in handen van de RSF en de SAF. Hun eigen voortbestaan is een stuk belangrijker voor hen dan het stoppen van de vernietiging van het land”, zegt regio-expert Ahmed Soliman van denktank Chatham House. Het effect is duidelijk: 40 procent van de bevolking ervaart een „acuut tekort aan voedsel”. Gezondheidszorg is vrijwel onbereikbaar. De helft van alle Sudanezen heeft geen werk meer. „De huidige humanitaire situatie is echt beschamend”, aldus Soliman.

Maar er gloort ook hoop. Vorige week hielden verschillende civiele en politieke organisaties gesprekken in de Ethiopische hoofdstad Addis Abeba. Het zogenaamde ”Volksfront tegen de oorlog” schoof oud-premier Abdalla Hamdok naar voren als zijn leider. „Als we willen dat de machtsbalans weer hersteld wordt, moet de internationale gemeenschap dit civiele front erkennen als de ware leiders van Sudan”, zegt Siegle.