„We plannen meer operaties als Beslan, omdat we daartoe gedwongen worden door Rusland”, aldus Basajev. Bij de gijzeling van een school en de bevrijdingsactie van het Russische leger kwamen vorig jaar juni zeker 330 mensen om het leven, onder wie een groot aantal leerlingen.

De 40-jarige commandant zegt weliswaar geschokt te zijn geweest over de afloop van de gijzeling, maar vindt dat de Russische politiek in Tsjetsjenië hem dwingt dergelijke acties op touw te zetten. Basajev had al eerder laten weten de organisator te zijn van de gijzeling van honderden kinderen en volwassenen in een school in het Noord-Ossetische Beslan door enkele tot de tanden toe bewapende Tsjetsjeense rebellen.

In het interview laat Basajev weten dat het Russische leger de bloedige afloop van de actie heeft geprovoceerd. Hij zegt nooit te hebben verwacht dat de Russen kinderen zouden opofferen. De bedoeling, aldus de Tsjetsjeen, was dat de gijzeling net zolang zou duren tot de Russische troepen uit Tsjetsjenië zouden zijn vertrokken.

Volgens Basajev draagt het Russische leger het grootste deel van de schuld voor het bloedige drama. Door het gebruik van vlammenwerpers bij de bestorming van de school zou de gymzaal zijn ingestort waar veel van de gijzelaars zich bevonden en niet door het gebruik van explosieven door de gijzelnemers, zoals de Russische regering stelt, aldus Basajev. Volgens de rebellenleider dwingt Rusland door te weigeren concessies te doen of te onderhandelen het Tsjetsjeense verzet tot nieuwe gewelddadige acties.

Oorspronkelijk waren de rebellen van plan om een of meerdere scholen in Moskou of Sint-Petersburg binnen te dringen, maar geldgebrek dwong hen uit te wijken naar de Tsjetsjeense buurrepubliek Noord-Ossetië. Basajev noemt Noord-Ossetië een „Russisch garnizoen op de noordelijke Kaukasus.” Volgens hem zijn burgers „die belasting betalen voor deze oorlog en hun soldaten deze strijd in sturen” niet onschuldig.

Het interview met de Tsjetsjeense rebellenleider is volgens Channel 4 vorige maand opgenomen op een geheime locatie. Basajev lijkt op de band in goede gezondheid te verkeren en draagt een zwart T-shirt met daarop de leus ”antiterror” in Cyrillisch schrift.

Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken heeft fel gereageerd op het uitzenden van het interview. Volgens Moskou maakt de zender zich schuldig aan het verspreiden van propaganda door „een bandiet die door de Verenigde Naties op een internationale lijst van terroristen is geplaatst.”

De Russische justitie maakte donderdag bekend dat Basajev en de meer gematigde Aslan Maschadov zijn aangeklaagd voor een reeks terreuraanslagen, waaronder aanvallen op overheidsgebouwen in Ingoesjetië in juni 2004 en de gijzeling in Beslan.

De aan de rebellen gelieerde website Kavkaz Tsentr meldde woensdag dat Maschadov zijn strijders opdracht heeft gegeven vanaf februari eenzijdig een staakt-het-vuren in acht te nemen. Volgens de website heeft Maschadov, die van 1997 tot de tweede Russische inval twee jaar later president van Tsjetsjenië was, op 14 januari een wapenstilstand afgekondigd voor Tsjetsjenië en de naburige regio’s voor de gehele maand februari. Het bestand is bedoeld als een gebaar van goede wil, aldus Kavkaz Tsentr.

Als bron voor het bericht noemde de website een luitenant van de radicale rebellenleider Sjamil Basajev. In reactie op het decreet van ”president” Maschadov heeft Basajev zijn strijders bevolen de wapens neer te leggen tot 22 februari, aldus de bron. Op 23 februari gedenken de Tsjetsjenen de massale deportatie van hun volk naar Centraal-Azië in 1944 door Sovjetdictator Josef Stalin. Op dezelfde dag wordt in Rusland de Dag van de Verdedigers van het Vaderland gevierd, waarbij de Russische strijdkrachten worden geëerd.

Hoewel Maschadov door de Tsjetsjeense separatisten nog steeds als de enige wettige president van hun republiek wordt beschouwd, leidt hij slechts een klein deel van de rebellen en heeft hij veel minder gezag dan Basajev.