Ooit was Nickerie de rijstschuur van de regio en stond het gebied wereldwijd bekend als een groot laboratorium voor de ontwikkeling van nieuwe rijstrassen. Ook de bananenproductie mocht er wezen, terwijl de visserij ook een aardig steentje aan de inkomens van de bevolking bijdroeg. De bewoners van het district waren verreweg de meest welvarende van het land en ver daarbuiten.

Maar de tijden zijn veranderd. Nadat Nederland in 1975 zijn handen van het land af trok en de Surinamers zelf hun boontjes moesten gaan doppen, ging het ook in Nickerie mis. De bloeiende rijstsector werd kapot gemaakt, vooral door hebberige politici die slechts oog hadden, en nog steeds hebben, voor hun eigen portemonnee en niet voor de vele honderden kleine en grote boeren. Menig agrarisch gezin is daardoor de afgelopen jaren financieel ten onder gegaan. De bananensector was eenzelfde lot beschoren. Het staatsbedrijf Surland heeft in de laatste drie jaar zo’n duizend werknemers op straat gezet. Ook hier heeft de politiek een kwalijke rol gespeeld.

Nickerie, dat zo groot is als de provincie Utrecht, is door de negatieve economische ontwikkelingen verworden van een rijke regio tot een wat verpauperd en desolaat district. De 25.000 inwoners zijn gefrustreerd en gedesillusioneerd, zo zelfs dat het district wereldwijd in de top-3 staat als het gaat om het aantal zelfdodingen. Vorig jaar probeerden meer dan 120 Nickerianen een einde aan hun leven te maken, ruim twintig pogingen lukten. Dit jaar zijn er na twee weken al twee doden als gevolg van suïcide geteld.

De meeste zelfmoordplegers zijn Hindoestanen. Niet zo heel erg verwonderlijk, want driekwart van de Nickeriaanse bevolking is van Hindoestaanse origine. Vinesh Sardjoe, marktverkoper in de hoofdplaats Nieuw Nickerie, ziet een duidelijk verband tussen de verslechterde economische situatie in zijn district en de zelfmoorden. „In twee jaar tijd hebben zeker vijftien vrienden en bekenden van mij een zelfmoordpoging ondernomen. In de meeste gevallen lukte het. Bij de mannen ging het om boeren en landarbeiders die hun bedrijf of baan waren kwijtgeraakt. Vrouwen, of beter gezegd meisjes, zien in zelfdoding vaak de enige uitweg om onder een gedwongen huwelijk uit te komen. Want helaas zijn in Nickerie de meeste gezinnen nog zo traditioneel en conservatief, dat de ouders een huwelijkspartner regelen. En daar is niet ieder meisje blij mee.”

Opvallend is dat steeds meer jonge vrouwen er voor kiezen een einde aan hun leven te maken. Maar niet alleen gedwongen huwelijken zijn daar de oorzaak van. „Zij hebben ernstig te lijden onder de spanningen binnen gezinnen die ontstaan door geldgebrek”, zo weet een hulpverlener die anoniem wil blijven. „Als de vader of de broers zonder werk komen te zitten, is het helaas maar al te vaak zo dat ze overmatig gaan drinken. Dat is vooral onder Hindoestanen een bekend verschijnsel. Dat leidt vaak tot mishandeling van de vrouwelijke gezinsleden of zelfs tot seksueel misbruik.”

„Uit schaamte en angst durft zo’n meisje geen aangifte te doen. Vaak weten ze niet eens dat dit mogelijk is, want hun is bijgebracht dat ze alleen maar goed zijn om kinderen te krijgen, het huishouden te doen en hun man te verzorgen. Dus dat je wordt misbruikt, heb je maar te slikken. Zo’n meisje gaat zichzelf minderwaardig voelen en ziet geen andere uitweg meer dan zelfmoord.”

Sardjoe vreest dat de situatie alleen maar verergert. „Het gaat er niet alleen om dat iemand zijn baan verliest of zijn bedrijf failliet ziet gaan, vooral het gebrek aan uitzicht op betere tijden breekt de mensen op. Iedereen in Nickerie heeft het gevoel dat de regering in Paramaribo zich totaal niet druk maakt over de ondergang van het district. Over een paar maanden zijn er verkiezingen en dus komen ze de komende tijd allemaal hier met hun mooie praatjes om de economie van Nickerie er weer bovenop te helpen, maar daar trapt niemand meer in. Ze liegen er op los om hun eigen politieke toekomst veilig te kunnen stellen.”

De hulpverlener beaamt dat de politiek deels schuld heeft aan het probleem. „Maar het gaat te ver om politici verantwoordelijk te stellen voor de zelfmoorden. Nickerianen moeten zelf een keer uit hun schulp kruipen, de problemen onderkennen en deze aanpakken. Dat betekent echter dat je naar buiten toe moet erkennen dat er problemen zijn, en dat past niet in de Hindoestaanse cultuur. Bovendien, als je de problemen blootlegt, komen misschien ook de zaken aan het licht die het daglicht niet kunnen verdragen, zoals het seksuele misbruik binnen families. En daar zit in een gesloten gemeenschap helemaal niemand op te wachten.”

Niet iedereen wacht af wat er komen gaat. De negentienjarige Lisette Mohan deed wel aangifte bij de politie nadat ze door haar inwonende oom was aangerand. „Maar de aangifte is nooit serieus behandeld. Dat overkomt zo veel meisjes van mijn leeftijd, die daardoor het gevoel krijgen dat zij iets fout hebben gedaan, depressief worden en in het ergste geval zelfmoord plegen. Een klasgenootje van mij is het zo vergaan. Ik wilde niet dat het met mij ook zo afliep en ben van de ene op de andere dag naar Paramaribo vertrokken.”

Volgens Mohan is zij echter een uitzondering. „Een Nickeriaan sterft nog liever dan dat hij of zij naar Paramaribo gaat. Iemand die in Nederland in een klein dorp op de Veluwe woont, zal ook niet kunnen wennen in Amsterdam of Rotterdam. Nickerianen houden van hun streek. Ze hebben hun wortels hier, die snij je niet zomaar door. Maar ik wilde zonder angst een normaal leven kunnen leiden, dus moest ik wel.”