„Het is eigenlijk heel calvinistisch om niet over je salaris te praten”, meent onderzoeker Jaap van Muijen. „Maar als iemand mij vraagt wat ik verdien, dan is ook mijn eigen natuurlijke reactie: Dat gaat je niks aan.”

Van Muijen is hoogleraar psychologie en medeopsteller van het tweejaarlijkse Nationaal Salaris Onderzoek van carrièresite Intermediair en Nyenrode Business Universiteit. Uit dat onderzoek onder 23.000 werknemers blijkt dat het salarisverschil tussen mannen en vrouwen de afgelopen twee jaar is toegenomen van 5 procent naar 7,4 procent. Deze percentages zijn gecorrigeerd voor factoren als deeltijdwerk, functie, leeftijd en werkervaring.

„De verantwoordelijkheid om de loonkloof te verkleinen ligt niet bij vrouwen zelf, maar bij de werkgever”, vindt Van Muijen. Hij noemt pensioenuitvoeringsorganisatie APG als voorbeeld voor andere werkgevers: daar werden in 2019 de loonverschillen tussen mannen en vrouwen onderzocht en waar nodig rechtgetrokken.

Maar volgens loopbaancoach Margreet Jonker moeten vrouwen er ook zelf voor zorgen dat ze krijgen waar ze recht op hebben. „Durf je te onderhandelen of neem je met minder genoegen? Want door dat laatste blijft de loonkloof bestaan. Je moet weten wat je waard bent. Bij een openstaande vacature heeft een werkgever een probleem en ben jij de oplossing. Daar mag best een prijskaartje aan zitten.”

Mannen onderhandelen

Sinds 2021 heeft 70 procent van de mensen in loondienst een salarisverhoging gehad, maar mannen hebben daar meer van geprofiteerd dan vrouwen, blijkt uit het onderzoek. Mannen kregen er gemiddeld 16,4 procent bij, vrouwen 9,1 procent.

„Over het algemeen zijn mannen sneller geneigd om te onderhandelen over hun salaris”, zegt Van Muijen.

„Het is wat generaliserend, maar mannen zijn vanuit onze cultuur competitiever opgevoed dan vrouwen”, vervolgt hij. „Mannen denken: als ik niet onderhandel over mijn salaris, ben ik een loser. Vrouwen zijn over het algemeen eerder blij dat ze de baan krijgen en voelen vooral angst dat ze die baan door het onderhandelen kunnen kwijtraken.”

Daarom is het volgens de onderzoeker goed om te weten te komen wat collega’s die hetzelfde werk doen, verdienen. „Dan wordt het makkelijker om naar je werkgever te stappen en te vragen: wat verdient de gemiddelde man met deze functie? Dan kun je zeggen dat je dat ook wil verdienen.”

Kleding doet ertoe

Op basis van de data uit het Nationaal Salaris Onderzoek kan met het Intermediair Salariskompas worden gecontroleerd of een salaris marktconform is. Stel dat dat niet zo is, dan raadt Jonker aan om goed voorbereid een gesprek met de werkgever te beginnen op een moment dat die daar de tijd voor heeft. „Kies een moment uit dat de werkgever ook tijd heeft. Zet desnoods iets op papier en zorg dat je je op dat moment zelfverzekerd voelt. Dat kan zelfs te maken hebben met de kleding die je aan hebt.”

Winst

Dat advies geldt overigens niet alleen voor vrouwen, benadrukt Jonker. „Ik heb onlangs nog een man geadviseerd die na twintig jaar wilde onderhandelen over zijn salaris, maar geen idee had hoe hij dat moest aanpakken. Ik zeg altijd: je hebt niks te verliezen. Je hebt het durven vragen, je komt voor jezelf op. Dat is winst.”

Hoewel de loonkloof iets groter is geworden, worden jonge vrouwen steeds mondiger, onderstrepen Van Muijen en Jonker. „Het dichten van de loonkloof valt of staat met vrouwen die voor zichzelf opkomen”, zegt Jonker. „Met name bij jongere generaties zie je dat”, vult Van Muijen aan, „dus dat belooft wat voor de toekomst.”