Het Kremlin beweerde destijds namelijk dat de invasie noodzakelijk was om een volkerenmoord te voorkomen in Oost-Oekraïne, waar de pro-Russische opstandelingen sinds 2014 tegen de Oekraïense krijgsmacht vochten. Kyiv stapte enkele dagen na de invasie naar het ICJ omdat Moskou de internationale afspraken zou hebben misbruikt om met valse claims een invasie te rechtvaardigen.

Rusland en Oekraïne kwamen maandag en dinsdag al aan het woord voor het gerechtshof. Rusland eiste dat de zaak zou worden verworpen, omdat het ICJ niet bevoegd zou zijn om zich over deze kwestie uit te spreken en Moskou niet expliciet naar het genocideverdrag heeft gewezen toen het begon met de ‘speciale militaire operatie’. Nederland, dat in deze zaak samen optrekt met Canada, stelt dat de zaak juist wel bij dit hof thuishoort.

Volgens Nederland kan Rusland niet ontkennen dat er een geschil tussen de beide landen is en dan is dit hof de juiste plek om de zaak te behandelen. Daarnaast zou het conflict wel degelijk over het VN-verdrag gaan. Als een land een ander land beschuldigt van genocide en acties onderneemt moeten die stappen getoetst worden aan het verdrag, zei René Lefeber, de juridische adviseur van Buitenlandse Zaken die namens Nederland sprak. „Zijn die acties gerechtvaardigd onder het verdrag?” Volgens Nederland en Oekraïne niet.

Het Internationaal Gerechtshof stelde vorig jaar al vast dat er geen genocide heeft plaatsgevonden in Oost-Oekraïne en gaf Rusland in een voorlopige uitspraak de opdracht om de invasie te staken. Moskou heeft daar geen gehoor aan gegeven. Oekraïne hoopt dat die uitspraak nu bevestigd wordt.

Het is voor het eerst dat zoveel staten zich uitspreken in een zaak voor dit hof. Volgens de sprekers laat dat zien hoe belangrijk ze deze kwestie vinden. Naast Nederland kwamen al onder meer Duitsland, Australië en Zweden aan het woord. In de middag volgen nog meer landen, zoals Noorwegen, Polen en het Verenigd Koninkrijk.