Curaçao heeft 160 kilometer kustlijn en territoriale wateren die een paar keer groter zijn dan het land zelf. Vanwege calamiteiten op zee rukt de vrijwillige reddingsbrigade Citro jaarlijks zo’n zestig tot zeventig keer uit. Vanuit Nederland traint Rudolf de Kuiper lokale vrijwilligers naar een hoger plan.
Voor vandaag zit de training er weer op. De Kuiper (46) loopt samen met drie jonge redders door de brandende zon naar het Joop Kooijman Boothuis bij de vissershaven van Caracasbaai. Hij pakt een paar flessen koud water uit de koelkast en gaat met zijn mannen aan tafel zitten. Tijdens de gesprekken klinkt dan steeds het toverwoord: trainen, trainen en nog eens trainen.
Joop Kooijman (89), de man die Citro in 1976 heeft opgericht, blijkt ook aanwezig. Verder is bestuursvoorzitter Rudi van Berkel (62) van de partij. Hij maakt een weids armgebaar en zegt: „Een tafel vol vrijwilligers!” Wijzend naar de trainer: „Hoera voor Rudolf, ook hij is hier op vrijwillige basis.” Die bevestigt: „Ik heb er bij de baas in Rotterdam twaalf vakantiedagen voor opgenomen. Ik geef in mijn vakantie liever trainingen dan dat ik aan het strand lig.”
De Kuiper woont in Bergschenhoek en is in het dagelijks leven instructeur bij STC-KNRM in Rotterdam, een bedrijf op het gebied van maritieme veiligheidstrainingen. Hij groeide op in Nieuwendijk bij de Biesbosch. „Als kind was ik altijd al op het water te vinden.” Toen hij tien jaar geleden tijdelijk op Curaçao woonde, wilde hij zich als vrijwilliger nuttig maken. „Ik hoorde dat een van de redders van de Citizens Rescue Organisation (Citro) tijdens orkaan Thomas was omgekomen. Alle hulp was daarna welkom, toen ben ik ingestapt.”
Lachend: „Ik moest natuurlijk eerst ook zelf nog getraind worden. Daarvoor ben ik in die periode vanuit Curaçao met de Koninklijke Nederlandse Reddingmaatschappij (KNRM) op training geweest naar Schotland. Zo ontstond uit vrijwilligerswerk de basis voor mijn huidige baan.”
Brandon Ravelo, al acht jaar vrijwilliger en fotograaf van beroep: „We waren vanmiddag op zoek naar een goede plek om te oefenen. Er moet wel een beetje uitdaging zitten in de locatie.” De training ging over ”slow handeling”: hoe je bij een reddingsoperatie op zee met zo weinig mogelijk motorvermogen manoeuvreert om geen schade te varen. „Daarbij moet je hier altijd rekening houden met de stroming, de golven en de passaatwind.” Voor de volgende dag liggen er papieren op tafel die horen bij de search & rescue-training. Daarin gaat het over wegvaren en aanmeren, zijwaarts verplaatsen, in rechte lijn varen, een persoon uit het water halen met een klimnet, hoe te slepen enzovoort.
Citro telt 7 bestuursleden, 48 operationele krachten, 8 medici en 4 supportmedewerkers: allemaal vrijwillig en onbezoldigd.
Vrijwilligheid is mooi, maar De Kuiper romantiseert het reddingswezen absoluut niet: „Redden op zee is niet ongevaarlijk. In Nederland heb je een kust met strand en lange golfslag. Hier op de rotsige noordkust komt korte golfslag van alle kanten, bij een constant harde wind. In Nederland heeft bovendien bijna elke badplaats wel een station van de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM). Dan kun je hulp vragen. Hier sta je er als redders helemaal alleen voor. Soms is het afzien: uren varen, soms een hele dag. Je staat onbeschermd op een boot, je wordt drijfnat van het zoute water en je staat in de brandende zon. ’s Nachts speelt de duisternis je parten.”
Het meest rukt Citro uit voor lokale vissers, die vaak in rammelende boten met onbetrouwbare motoren varen. Regelmatig komen plezierjachten in de problemen met hun zeilen of met de motor. Vrijwilliger Shanthony Girigori, student elektrotechniek en telecom: „Ook bij publieksevenementen te water zoals de jaarlijkse Unox Nieuwjaarsduik staan wij klaar, ook met medische vrijwilligers.”
De laatste jaren bezorgt nachtelijk illegaal vaarverkeer vanuit het instabiele buurland Venezuela de redders van Citro veel hoofdpijn. Voorzitter Van Berkel: „We blijven ver weg van vluchtelingen, drugshandelaren of mensensmokkelaars. Die zijn soms bewapend, daar stellen we onze vrijwilligers liever niet aan bloot. Dat is werk voor de kustwacht van het koninkrijk. We overleggen regelmatig en werken goed samen, maar hebben wel verschillende taken.”
Rudolf de Kuiper: „Het is heel belangrijk om met de kustwacht en met de Koninklijke Marine samen te trainen. Dan kijk je even bij elkaar in de keuken. Hen heb je bij grotere calamiteiten echt nodig.”
Nestor Joop Kooijman prijst technologische vernieuwingen bij Citro zoals het gebruik van een drone, die ook inzetbaar is op land. Daar ziet Kooijman toenemende inzet van redders door de opwarming van de aarde: „Regenbuien worden de laatste jaren steeds heftiger en straten staan hier steeds vaker onder water door de stijging van de zeespiegel. Ook bij overstromingen ligt er steeds vaker een taak voor reddingorganisaties.”
Rudolf de Kuiper tot slot: „Regelmatig vertrekken hier goedgetrainde vrijwilligers vanwege studie of werk, heel jammer. Bij de KNRM in Nederland is het vrijwilligersbestand veel constanter. Toch wil het bestuur doorpakken zodat Citro helemaal zelfredzaam wordt. Met hulp van de KNRM kunnen we een goed programma opzetten met leiderschapstrainingen voor schippers. Trainingen moeten in de toekomst ook zonder hulp uit Nederland gewoon doorgaan.” Met een knipoog: „Al is het wel jammer dat ze mij dan niet meer nodig hebben.”
