De Commissie gaat onderzoeken of beheersmaatregelen op wolven kunnen worden toegepast. Brussel buigt zich over „een voorstel om de beschermingsstatus van de wolf, waar dat gepast is, te wijzigen”, meldde Commissievoorzitter Von der Leyen maandag.

Het dagelijks bestuur van de Europese Unie vraagt „lokale gemeenschappen, wetenschappers en andere betrokkenen” informatie te mailen over de wolvenstand in hun regio en welke gevolgen de aanwezigheid van het dier op lokaal niveau heeft. De data kunnen tot 22 september worden aangeleverd.

De Commissie begon al in april met het verzamelen van gegevens van nationale autoriteiten, deskundigen en belanghebbenden. Maar deze gegevens bieden nog steeds geen volledig beeld voor de Commissie om verdere maatregelen te ontwerpen. Daarom breidt de Commissie deze raadpleging nu uit.

Op basis van de verzamelde informatie zal de Commissie besluiten of de bescherming van de wolf minder strikt kan. Gemeenschappen die met de aanwezigheid van de wolf geconfronteerd worden, moeten „waar nodig actie kunnen ondernemen”, aldus Von der Leyen.

Over welke maatregelen de Commissie mogelijk neemt, kon een woordvoerder maandag niets zeggen. Maar het is onlogisch dat minder bescherming tot een massaal afschot van wolven zal leiden.

Probleemwolven

De Commissie roept ook lokale autoriteiten op om al gebruik te maken van bestaande opties in de EU-wetten om wolvenpopulaties te beheersen – zoals het plaatsen van hekken om vee te beschermen. EU-regels zouden volgens Von der Leyen het aanpakken van ‘probleemwolven’ al gewoon toestaan.

„Wolven vormen in sommige regio’s in de EU een reëel gevaar voor vee en mensen. Ik dring er bij lokale en nationale autoriteiten op aan om waar nodig actie te ondernemen”, aldus Von der Leyen.

Er is veel EU-geld voor dit soort beheersmaatregelen beschikbaar. Afgelopen voorjaar bleek dat Nederland daar nauwelijks gebruik van maakt. De Fryske Nasjonale Partij werd hierop gewezen door de Europese Commissie toen ze bij Brussel aanklopte voor meer bescherming tegen de wolf.

Sinds 2011 komen in Nederland opnieuw wolven voor, na afwezigheid van meer dan een eeuw. Nu al leven zeker meer dan dertig wolven in het land; vooral op de Veluwe. Er zijn ook twee roedels in Drenthe en er zwerven wolven zonder vast leefgebied door Nederland.

Natuurbeschermers zijn blij met de terugkeer van de wolf. Maar boeren hebben juist moeite met de opmars, omdat het roofdier geregeld vee aanvalt en zij wegens de strikte bescherming die de wolf onder de Habitatrichtlijn geniet, nauwelijks mogen afschieten of verjagen.

Er zijn uitzonderingen op de strikte bescherming, met name wanneer wolven een gevaar vormen voor mens of dier. Maar in sommige Europese gebieden –ook Nederland– gelden strenge regels, waardoor beheersmaatregelen niet mogen worden genomen.

Zo verbood de rechter Gelderland om wolven op de Veluwe, die steeds minder schuw worden, met paintballgeweren af te schrikken. Afgelopen vrijdag oordeelde de rechtbank Midden-Nederland dat de provincie niet goed onderbouwde waarom het verjagen van wolven met verfkogels nodig zou zijn.

In andere lidstaten –onder meer Zweden en Finland– worden beheersmaatregelen wel zonder enig probleem toegepast. Zo worden de 400 wolven die in Lapland leven actief bejaagd met een jaarlijks afschot van 40 tot 80 dieren.

Resolutie

De Commissie onderneemt nu actie naar aanleiding van een resolutie in november 2022 waarin het Europees Parlement hen opriep om de wolf een minder beschermde status te verlenen. De Commissie reageerde toen afwijzend.

SGP-Europarlementariër Bert-Jan Ruissen is blij dat de Commissie nu een ommezwaai maakt. „De wolf is in Europa geen bedreigde soort. Regio’s moeten kunnen optreden. Dit moet ook een signaal zijn aan de Nederlandse overheid, die zelf strengere regels erop zet.”

Von der Leyens politieke familie, de christendemocratische EVP-fractie, pleit al langer voor het terugdringen van de wolf. Met de Europese verkiezingen in aantocht neemt zij het steeds vaker op voor de boer. Von der Leyen ondervond zelf ook nadeel van wolven. Haar pony Dolly werd in het najaar van 2022 doodgebeten in een omheind gebied op haar Duitse landgoed.

De Partij voor de Dieren spreekt van een oorlogsverklaring van de Commissievoorzitter aan de wolf. „Het is ongekend dat Von Der Leyen uit persoonlijk wrok haar positie als Commissievoorzitter gebruikt om de beschermde status van de wolf de nek om te draaien”, aldus Europarlementariër Anja Hazekamp. Ook milieuorganisaties wijzen erop dat vermindering van de bescherming van de wolf herstel van de populatie in gevaar brengt.