Een volwaardig toestel, een op haar taak berekende bemanning en brokstukken die over een groot gebied verspreid lagen. Het is voor air vice-marshall Tony Mason duidelijk: de Hercules werd neergehaald.

De ramp is het ernstigste incident met Britse troepen sinds de invasie in Irak in het voorjaar van 2003.

De tien slachtoffers waren volgens de Britse minister van Defensie, Hoon, op één na leden van de Britse luchtmacht. Onder hen is volgens de omroep BBC een 35-jarige luitenant van de Australische luchtmacht, die voor de Britse Royal Air Force werkte. Het tiende slachtoffer was een Britse soldaat.

Britse media speculeerden maandag dat het toestel leden van de elite-eenheid SAS zou vervoeren. Het vliegtuig was onderweg naar de grote Amerikaanse legerbasis in Balad, waar zich normaal gesproken geen Britse militairen bevinden.

De Britten vliegen met hun Herculessen, die gelden als betrouwbaar, doorgaans in het zuiden van Irak. Daar zijn circa 7500 Britse militairen gestationeerd.

Het Britse ministerie van Defensie kon maandag nog niets zeggen over de oorzaak van de crash. Brokstukken van de Hercules lagen over een groot gebied verspreid. Op het moment dat het toestel neerstortte, waren de weersomstandigheden gunstig.

Volgens islamitische extremisten in Irak is het transporttoestel neergeschoten.

De Arabische nieuwszender Al-Jazeera heeft maandag videobeelden uitgezonden waarop te zien zou zijn dat opstandelingen een Brits vrachtvliegtuig in Irak neerhalen. Volgens de omroep is de videoband afkomstig van een groepering die zich het Islamitisch Nationaal Verzet in Irak noemt.

Eerder had de aan al-Qaida verbonden terreurbeweging Ansar al-Islam ook al de verantwoordelijkheid opgeëist voor het neerhalen van het vrachttoestel. Ze zou het langzaam en laagvliegende toestel met een raket uit de lucht hebben gehaald.

Hoon wilde niet ingaan op de claim van Ansar al-Islam. „We zijn niet in de positie om conclusies te trekken totdat het onderzoek is afgerond.”

Het verlies van de Hercules en de tien levens valt de Britten zwaar. Het aantal Britse slachtoffers stond tot zondag op 75. De Amerikanen raakten al meer dan 1400 mensen kwijt.

Het voorval komt juist op een moment dat de bevolking van Groot-Brittannië zich meer en meer af gaat vragen wat hun soldaten nog in Irak te zoeken hebben.

De leider van de liberaal-democraten Charles Kennedy vindt het na de verkiezingen van afgelopen zondag welletjes. „Andere landen, in het bijzonder islamitische landen, moeten de wacht overnemen.”

Juist deze dagen vertrekken 220 extra Britse soldaten naar het zuiden van Irak. Zij vullen samen met anderen het gat dat de Nederlanders half maart achterlaten.

De Hercules C-130 staat over het algemeen bekend als een betrouwbaar en veilig transportvliegtuig. De door Lockheed Martin gebouwde toestellen zijn in gebruik bij de Britse en Amerikaanse luchtmacht. Ook de Nederlandse luchtmacht heeft twee Herculessen in dienst.

Het ”werkpaard” kan onder andere manschappen, olie, munitie en humanitaire goederen vervoeren. In het enorme laadruim passen ook jeeps, kleine tanks en andere voertuigen.

Het gecrashte toestel had als thuisbasis Lyneham in Wiltshire. De St. Michaelkerk in het dorp is opengesteld voor mensen die hun medeleven willen betonen met de familie van de slachtoffers.