In het vorige collegejaar betaalden Oekraïense studenten hetzelfde bedrag als Nederlanders: 2209 euro. De meeste universiteiten en een deel van de hogescholen laat die uitzonderingsbepaling nu vervallen. Daardoor moeten Oekraïners een veel hoger bedrag –vaak meer dan 10.000 euro– betalen, want hun land behoort niet tot de Europese Economische Ruimte (EER). Die bestaat uit de landen van de Europese Unie plus Liechtenstein, Noorwegen en IJsland.

De Twentse gemeente Borne kondigde onlangs aan Oekraïense vluchtelingen tegemoet te komen als ze meer voor hun studie moeten gaan betalen. Mbo-studenten kunnen jaarlijks maximaal 4000 euro krijgen, hbo’ers maximaal 11.000 euro en universitaire studenten hebben recht op maximaal 17.500 euro. Die bedragen liggen hoger dan het instellingscollegegeld, omdat de gemeente Borne ook een tegemoetkoming verstrekt voor studiemiddelen, boeken en (openbaar) vervoer. De hoogte van de genoemde maximale bedragen sluit zoveel mogelijk aan bij de bedragen die de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) hanteert. Overigens worden alleen de werkelijke kosten vergoed; het is niet de bedoeling dat de studenten eraan overhouden.

Inmiddels hebben vijf studenten aangegeven gebruik te willen maken van de regeling. Twee van hen hebben de toelatingstest inmiddels behaald en de anderen doen deze binnenkort.

In de gemeente Borne worden 326 Oekraïners opgevangen: 26 bij inwoners en 300 in de twee gemeentelijke opvanglocaties. Een groot deel van de jongeren volgt nog onderwijs in de internationale schakelklas (ISK) en zal aan het eind van het komende schooljaar uitstromen naar het reguliere voortgezet of beroepsonderwijs. Als ze tenminste nog niet naar hun land hebben kunnen terugkeren.

De gemeenteraad nam het initiatief om de stijgende studiekosten voor Oekraïners te vergoeden, zegt een woordvoerster. „Als gemeente vinden we het belangrijk dat de Oekraïense ontheemden een goede opleiding kunnen volgen, zodat ze bij terugkeer naar Oekraïne kunnen deelnemen aan de samenleving en kunnen helpen met de wederopbouw. En mochten ze hier blijven, dan zijn ze goed voorbereid om deel te nemen aan de arbeidsmarkt in Nederland.”

Rusland

Ook andere gemeenten overwegen de studenten tegemoet te komen; verschillende gemeentebesturen hebben Borne om informatie gevraagd. De Overijsselse gemeente betaalt de studievergoeding niet uit eigen zak. Gemeenten die Oekraïners opvangen, hebben daarvoor een vergoeding van de Rijksoverheid gekregen. Borne heeft een deel van dat geld gereserveerd voor de studiekosten.

Stichting UAF, die de belangen behartigt van gevluchte studenten en professionals, wijst erop dat op sommige hbo-instellingen wel meer dan honderd studenten uit Oekraïne, Rusland en Wit-Rusland zitten die door de oorlog in dat gebied niet terug kunnen naar hun thuisland. Om ervoor te zorgen dat de toegang tot hoger onderwijs voor hen wordt gewaarborgd, zouden er volgens UAF geen financiële barrières moeten zijn.