Ook op tal van andere plaatsen worden herdenkingen voorbereid. Woensdag is het zestig jaar geleden dat het Rode Leger het grootste Duitse vernietigingskamp bevrijdde. Buiten het hoofdkwartier van de Raad van Europa, de belangrijkste Europese mensenrechtenorganisatie, werd in aanwezigheid van vertegenwoordigers van de 46 lidstaten een steen onthuld voor de slachtoffers van Auschwitz en andere vernietigingskampen. De onthulling werd bijgewoond door twee overlevenden van Auschwitz, de in Straatsburg wonende Jean Samuel en de voormalige voorzitter van het Israëlische parlement Szewach Wiess.

De voorzitter van de Parlementaire Vergadering van de Raad van Europa, de Nederlander René van der Linden, riep de Raad op de strijd tegen het antisemitisme en het racisme voort te zetten. „Ik zou graag willen zeggen dat Europa daar vrij van is, maar we weten allemaal dat dat niet het geval is”, aldus Van der Linden.

De Raad van Europa werd na de Tweede Wereldoorlog opgericht om discriminatie in Europa tegen te gaan en de mensenrechten te bevorderen. De organisatie stond aan de wieg van het in 1950 ondertekende Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.

Ook op andere plaatsen werd Auschwitz dinsdag herdacht. In Parijs werd door de Franse president Jacques Chirac een muur onthuld met de namen van alle ongeveer 76.000 Franse joden die tijdens de oorlog door de Duitsers zijn vermoord. Chirac verklaarde: „Antisemitisme is geen mening. Het is een perversiteit. Een perversie die moordt.”

De Duitse bondskanselier Gerhard Schröder hield in een Berlijns theater een toespraak die onder meer werd bijgewoond door een groot aantal overlevenden van de holocaust. „Ik beken u mij te schamen tegenover de mensen die zijn vermoord, tegenover u, die de verschrikkingen van de oorlog hebben overleefd. Ik sta hier als de vertegenwoordiger van een nieuw, democratisch Duitsland”, aldus Schröder.

In Berlijn wordt later dit jaar een monument onthuld ter ere van de 6 miljoen joden die door de nazi’s zijn vermoord.

Schröder beloofde dat Duitsland ervoor zal zorgen dat de herinnering aan het nationaal-socialisme en zijn misdaden levend wordt gehouden. „Dat is een morele plicht, die wij niet alleen de slachtoffers, de overlevenden en de verwanten schuldig zijn, maar ook onszelf.”

De bondskanselier wees erop dat zijn land momenteel de op twee na grootste joodse gemeenschap van Europa herbergt. „De joodse gemeenschap is en blijft een onvervangbaar onderdeel van onze cultuur. We zullen alles in het werk stellen om bescherming te bieden tegen antisemitisme en tegen degenen die niet leren”, aldus de regeringsleider.

Hij kondigde afgelopen week aan dat zijn regering opnieuw zal onderzoeken of het mogelijk is de extreem rechtse NDP te verbieden. De partij behaalde vorig jaar zetels in het staatsparlement van Saksen. „Het kan niet worden ontkend dat er nog altijd antisemitisme bestaat”, zei Schröder. „Iedereen heeft de taak daartegen te strijden.”

Ook de Verenigde Naties herdachten in hun hoofdkantoor in New York de zestigste verjaardag van de bevrijding van Auschwitz. Secretaris-generaal Kofi Annan zei onder meer dat de VN zijn opgericht om een nieuwe holocaust te voorkomen. Het was de eerste keer in de geschiedenis van de VN dat de Algemene Vergadering een zitting hield speciaal gewijd aan de holocaust. Eerdere pogingen om dergelijke zittingen of herdenkingen te organiseren werden in het verleden steeds geblokkeerd door Arabische landen.

Polen gaat een joods-historisch museum bouwen in het hart van het voormalige getto van Warschau, dat tijdens de Tweede Wereldoorlog door de nazi’s werd verwoest. Dat meldden regeringsfunctionarissen dinsdag. Het museum lag al enkele jaren op de tekentafel. De burgemeester van Warschau, Lech Kaczynski, minister van Cultuur Waldemar Dabrowski en de vice-voorzitter van het Joods Instituut in Polen, Jerzy Tomaszewski, hebben dinsdag hun handtekening gezet.

Het museum moet verrijzen tegenover een monument voor de helden van de opstand in het getto van Warschau in 1943. In de oorlog vermoordden de nazi’s 3 miljoen Poolse joden.

Britse moslimleiders willen niet naar de herdenking van de bevrijding van Auschwitz. Zij vinden dat niet alleen de slachtoffers van Auschwitz, maar alle slachtoffers van volkerenmoord in de hele wereld moeten worden herdacht. Dat heeft een woordvoerder van de Muslim Council of Britain, die 1,6 miljoen moslims vertegenwoordigt, dinsdag gezegd.

„Israël heeft ook massamoorden gepleegd. Het is niet te ontkennen. Zij hebben een Palestijnse natie verdreven. Het is een belediging van hen als wij hun doden niet erkennen. De slogan „nooit weer” moet voor alle mensen gelden”, zei woordvoerder Inayat Bunglawala. Hij voegde eraan toe dat de moslimorganisatie niet de bedoeling heeft de volkerenmoord uit de Tweede Wereldoorlog te bagatelliseren.

De Britse koningin Elizabeth is donderdag gastvrouw op een ontvangst voor overlevenden van de jodenvervolging en Britse veteranen die de concentratiekampen hebben bevrijd.