Iraanse slachtoffers gifgasaanvallen procederen: van binnen kapot
Iraanse slachtoffers van gifgasaanvallen in de jaren tachtig zijn donderdag aanwezig in de rechtbank in Den Haag, waar ze een rechtszaak voeren tegen de twee Nederlandse bedrijven Melchemie van miljardair Hans Melchers (nu Otjiaha) en KBS Holland. De bedrijven zouden aan Irak grondstoffen hebben geleverd voor de productie van mosterdgas.
De Iraniërs waren als militair of vrijwilliger actief in het Iraanse leger toen ze volgens hun advocaat Liesbeth Zegveld afschuwelijk letsel opliepen door Iraakse aanvallen met mosterdgas. Ze vochten op dat moment in het grensgebied tussen Iran en Irak. Ze waren tussen de 16 en 22 jaar.
„De impact van mosterdgas stopt nooit en wordt alleen maar erger”, zei Zegveld over de gezondheidsschade van de vijf eisers. Een van hen volgt vanuit Teheran de zitting via een videoverbinding. Ze kampen met ernstige gezondheidsschade en hebben last van hun longen, ogen en huid.
„Degene die de wapens hebben gemaakt en gefaciliteerd, zijn allemaal schuldig aan wat er is gebeurd. We zijn vanbinnen helemaal kapot”, zei een van de Iraniërs. Een ander slachtoffer zei tientallen keren te zijn geopereerd voor zijn ademhaling. Ook heeft hij twee oogoperaties achter de rug. „Wij zijn onze gezondheid verloren”, vulde de ander aan. „Ik gebruik sindsdien medicijnen. Zonder medicijnen, geen leven.”
Zegveld betoogde dat Melchemie thionylchloride aan Irak leverde voor de productie van het gebruikte mosterdgas en dat Melchers dat moet hebben geweten. „Melchers bemoeide zich persoonlijk met leveringen”, zei ze. Irak zou in totaal 4200 ton hebben geïmporteerd uit Nederland. „De leveringen hebben in belangrijke mate geleid tot de wapeninzet tegen de mensen die hier achter ons zitten”, aldus de raadsvrouw. Ze ziet een direct verband tussen de leveringen en de gezondheidsschade van haar cliënten.
Een van de slachtoffers die de rechtszaak bijwoont is volgens Zegveld twee keer getroffen door gifgasaanvallen, zowel in februari 1984 als in februari 1986. De overige vier eisers zijn in december 1986 geraakt tijdens een van de aanvallen op 25 december en 31 december.
De advocaten van Melchers, Geert-Jan en Carry Knoops, zeggen onder meer dat de zaak volgens Nederlands recht na veertig jaar verjaard is. Ook is er volgens hen geen causaal verband tussen de leveringen en de gezondheidsschade en is het Iraakse bewind daarvoor verantwoordelijk.
De rechtbank probeert op 23 augustus uitspraak te doen.