Op het eerste gezicht gaat het om een oude zaak. Belgische garnalenvissers kregen in 2018 van het Nederlandse ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit vergunning om hun netten uit te werpen in enkele Natura 2000-gebieden voor de Nederlandse kust. Vier natuurorganisaties, waaronder Natuurmonumenten en de Waddenvereniging, kwamen daar tegen in het geweer en hebben nu gelijk gekregen. De vergunning voor de Belgen is vorig jaar ingetrokken, maar in de op 1 juni gepubliceerde uitspraak zit een angel die hun Nederlandse collega’s zou kunnen raken. De rechter oordeelt namelijk dat bodemberoering en bijvangst de natuur kunnen schaden. Nederlandse vissers vangen momenteel onder een gedoogbeschikking garnalen in onder meer de Waddenzee. Een traject voor een nieuwe natuurvergunning loopt.

W

at is uw reactie op de uitspraak?

„Ik zie in de media berichten alsof bodemberoerende visserij door deze uitspraak helemaal verboden zou worden. Ik geef toe dat ik aanvankelijk ook geschrokken was. Maar als je de uitspraak goed leest, staat dat nergens. Wel lees ik dat het niet is uitgesloten dat ensis (Amerikaanse zwaardschede, TR), een exoot waar wij trouwens ook op vissen, profiteert van de lichte bodemberoering door het vissen op garnalen. Dat zou ongunstig kunnen zijn voor inheemse soorten. Maar dit is een discussie van een heel andere orde dan het voorstel van de Europese Commissie om bodemberoerende visserij in beschermde natuurgebieden tegen 2030 te verbieden.

Het is niet zo dat deze uitspraak ons helemaal geen zorgen baart. Er zijn een paar puntjes waar we naar moeten kijken. Dan denk ik aan dat effect op ensis en ook aan de bijvangst van twee beschermde soorten, de fint en de elft, waar de rechter de vinger bij legt.

Wat deze uitspraak wél duidelijk maakt, is dat de garnalenvisserij door de rechter niet wordt gezien als bestaand gebruik. Vissers hoopten dat wel, in verband met de discussie over stikstofuitstoot, maar dat is dus niet zo. We moeten gewoon het vergunningstraject doorlopen.”

Wat kan de garnalensector doen om aan de kritiek tegemoet te komen?

„Het is voor mij nog de vraag of we er niet helemaal aan voldoen. Misschien moeten we de passende beoordeling wat beter onderbouwen of aanscherpen. Dat is het wetenschappelijke document dat de basis is voor de aanvraag voor onze nieuwe vergunning. Daar gaan we naar kijken. Maar deze uitspraak is volgens mij niet de nekslag voor de garnalenvisserij, zoals sommigen lijken te denken.”

Waarom is er dan toch ongerustheid onder vissers?

„Ik wijt dat aan de opeenstapeling van alles wat er momenteel speelt. We zitten middenin een transitie om de stikstofuitstoot van de vloot –al is die al erg klein– nog verder te verminderen. Tussendoor kwam de Europese Commissie in februari met dat actieplan duurzame visserij. En dan is er nu deze uitspraak van de rechter. Er komt zoveel op onze vissers af, dat het lastig is om het overzicht te houden.”

H

oe ver is de sector met de aanpassing van schepen om de stikstofuitstoot te verminderen?

„Die transitie loopt. Er worden nieuwe motoren in schepen geplaatst, er worden katalysatoren ingebouwd. Er is ook een groep ondernemers die eerst de nieuwe vergunning voor zes jaar in handen wil hebben. Daar kun je voor kiezen, maar dan heb je vanaf 1 oktober, als de gedoogbeschikking afloopt, minder ruimte om te vissen in stikstofgevoelige gebieden. Zo’n strategie hoeft de subsidie op aanpassing van je schip niet in de weg te zitten. De subsidieregeling staat tot augustus open. Daarna heb je twee jaar de tijd om je investering te doen. Als je in februari een nieuwe motor hebt, zijn je visserijmogelijkheden vanaf dat moment weer verruimd.”

Gaat de consument iets merken van de uitspraak van de rechter?

„Ik hoop het niet. Ik ga ervan uit dat onze vissers ook na 1 oktober gewoon naar zee gaan dat garnalen voor iedereen te koop blijven.”

Durk van Tuinen, beleidsmedewerker Nederlandse Vissersbond, over uitspraak rechter