Democratisch transparant is het proces niet; laat staan dat er sprake is van evenredige vertegenwoordiging. Tegelijk levert de uitkomst voor de regeerbaarheid van Nederland voordelen op.

Van de Senaatsverkiezingen is bekend dat ze plaatsvinden in een democratisch mistige omgeving. Allereerst omdat ze getrapt zijn: de kiezer kiest de leden van de Provinciale Staten, die op hun beurt Eerste Kamerleden kiezen. Traditioneel levert de periode tussen Staten- en Senaatsverkiezingen daarnaast altijd veel rekenwerk op: welke Eerste Kamerzetels staan vast, welke restzetels zijn zo goed als zeker, welke partijen kunnen elkaar aan een extra zetel helpen? En dan nog valt niet alles te regisseren, zo bleek woensdag toen een Statenlid van GroenLinkshuize op Volt stemde.

Nu de mist is opgetrokken, wordt helder hoe de stoelendans is verlopen. BBB deed niet mee aan de koehandel; het kostte de nieuwkomer een restzetel. De coalitie speelde het spel vaardig; het leverde twee extra restzetels op, zodat de vier partijen (VVD, D66, CDA en CU) niet op 22 maar op 24 zetels eindigden. CU en SGP hielden zich aan gemaakte afspraken; het bracht de laatste partij de tweede zetel.

Dat de coalitiepartijen deze uitkomst binnenhaalden, is politiek gezien positief. Met dit zetelaantal kan de coalitie in de Senaat namelijk zowel via BBB als via de combinatie PvdA en GroenLinks (die in de Eerste Kamer één fractie zullen vormen) aan een meerderheid komen. Dat komt de regeerbaarheid van Nederland ten goede. Niemand zit immers te wachten op nog moeizamer en stroperiger besluitvorming.

Tegelijk heeft de drang van de coalitie om tot zoveel mogelijk zetels te komen ook een schaduwzijde. Premier Rutte heeft bijna zijn hele ambtsperiode te kampen gehad met een minderheid in de Senaat. Hoewel hij vanwege zijn politieke lenigheid daar prima mee kon werken, is de Eerste Kamer veel politieker van karakter geworden. En dat komt de kwaliteit van wetgeving niet altijd ten goede. De Senaat zou juist een ”chambre de réflexion”, een kamer van heroverweging, moeten blijven, waar politieke belangen niet de boventoon voeren. Gelukkig liet de Eerste Kamer de afgelopen periode zien die functie nog steeds te hebben. Zo stemde bijna de hele Senaat tegen een initiatiefwet van D66 om kinderopvangorganisaties de mogelijkheid te bieden om kinderen te weigeren die niet tegen besmettelijke kinderziektes als mazelen en polio zijn gevaccineerd.

De Senaatsverkiezingen van woensdag boden vanuit christelijk oogpunt nog een lichtpuntje. Want hoewel de christelijke partijen samen zetels verloren, wisten zij wel drie restzetels te bemachtigen. En, ook goed nieuws, de samenwerking tussen ChristenUnie en SGP verliep goed en volgens afspraak. Dat mag met vreugde worden vastgesteld.