Inflatie zal langer aanhouden als bonden en bedrijven prijspijn op elkaar willen afschuiven
De hoge inflatie zet druk op de ketel. Werknemers willen een hoger loon om er niet al te veel op achteruit te gaan. Bedrijven verhogen hun prijzen om toenemende kosten te kunnen dekken. Als beide partijen hun verlies op de ander willen afwentelen, zal de inflatie echter alleen maar langer aanhouden.
Die waarschuwing gaf De Nederlandsche Bank (DNB) woensdag aan Tweede Kamerleden mee in een rondetafelgesprek over lonen en winsten. Dat de inflatie langer aanhoudt als hogere lonen tot hogere prijzen leiden en hogere prijzen vervolgens weer tot hogere looneisen −in vaktermen gaat het dan over een loonprijs-spiraal− „wil niemand aan deze tafel”, zei D66-Kamerlid Steven van Weyenberg.
Toch is zo’n scenario op dit moment niet uitgesloten. Om te beginnen wijst DNB erop dat in de cao’s die in april zijn afgesloten gemiddeld 7,5 procent salarisverhoging is overeengekomen. Dat is meer dan de bank verstandig vindt. Als dit de trend wordt, zal het moeilijker worden om inflatie terug te dringen, waarschuwt DNB.
Daarnaast zijn prijsstijgingen al lang niet meer beperkt tot de energierekening, maar zit het probleem veel breder in de economie. In april was de kerninflatie –inflatieniveau zonder energie en voedsel– opgelopen tot 7,9 procent.
Vakbonden en werkgevers kunnen het in deze tijd niet gemakkelijk eens worden. „Het is u niet ontgaan dat er een stakingsgolf door Nederland woedt”, merkte Zakaria Boufangacha, vicevoorzitter van vakbond FNV, op. De inzet van de bonden is dat de inflatie voor werknemers volledig wordt gecompenseerd door loonsverhoging.
„We zitten aan de grens van wat nu verantwoord is”, zei Focco Vijselaar, algemeen directeur van werkgeversorganisatie VNO-NCW. „Als de loonstijgingen verder oplopen, moeten bedrijven dat doorrekenen in hun prijzen. Dat betekent een risico op een loon-prijsspiraal.” Tegelijkertijd zei hij dat werkgevers terughoudend moeten zijn met prijsverhogingen.
Sociaal akkoord
In een soortgelijke situatie als waarin we nu zitten werd in het verleden gestreefd naar een sociaal akkoord, zei Lex Hoogduin, hoogleraar economie aan de Rijksuniversiteit Groningen. De overheid zou dan met de sociale partners om tafel moeten om gecoördineerd loonafspraken te maken. De kans op zo’n akkoord lijkt niet zo groot, omdat pogingen daartoe afgelopen zomer gestrand zijn.
Het beste alternatief is volgens Hoogduin om loononderhandelingen op kleine schaal te organiseren; „zo gedecentraliseerd mogelijk”. Het is dan makkelijker om rekening te houden met de omstandigheden van afzonderlijke bedrijven.
