Honderden inheemsen trokken zaterdag op initiatief van de organisatie Native Power tijdens een stille tocht door het centrum van de hoofdstad Paramaribo. Ze waren vanuit alle windstreken naar de stad gekomen, wat voor velen een dag reizen of langer is. De betoging was een reactie op het protest van twee weken geleden van de inwoners van het dorp Pikin Saron, dat volledig uit de hand liep.

Bij dat protest werden elf vrachtwagens die boomstammen vervoerden in brand gestoken, evenals onder meer een politiepost. Twee inheemse mannen kwamen bij een schietpartij met de opgetrommelde veiligheidstroepen om het leven.

President Chandrikapersad Santokhi haalde na de onlusten de woede van de inheemsen op de hals door te stellen dat de gedode mannen „aanslagplegers” waren. Terwijl er geen enkel bewijs is dat ze er doelbewust op uit waren om andere mensen kwaad te doen. Daarmee ging hij volledig voorbij aan de reden waarom de inheemse mensen zo boos zijn.

Al eeuwen worden de inheemsen –de eerste bewoners van Suriname– stelselmatig gediscrimineerd en achtergesteld. Hun voortbestaan wordt bedreigd doordat bedrijven in hun omgeving toestemming krijgen om hout te kappen en naar goud en andere rijkdommen te zoeken. Die verdienen daar grof geld aan hun activiteiten, terwijl zij zelf uit die gebieden worden geweerd.

Daardoor wordt de traditionele wijze van leven, zoals jagen, vissen en groenten planten, steeds moeilijker. Vooral sinds het vertrek van Nederland in 1975 is dat schering en inslag.

Geprofiteerd

Tijdens de vorige regering van president Desi Bouterse werden maar liefst 31 concessies in inheemse leefgebieden uitgegeven, onder meer bij Pikin Saron. Huidig vicepresident Ronnie Brunswijk, wiens partij ook deel uitmaakte van de regering, heeft daar vooral van geprofiteerd. Hij heeft meerdere gronden in de wacht gesleept en andere zijn bij zijn vrienden en partijgenoten terecht gekomen.

Santokhi had de inheemsen voor de verkiezingen beloofd alle verleende concessies in te trekken, zodat de inheemsen weer in alle rust op hun grondgebied activiteiten konden ontplooien. Maar die belofte is hij niet nagekomen. Integendeel zelfs, er zijn sinds hij president werd in 2020 elf concessies verlengd. Waarschijnlijk mede onder druk van Brunswijk, die zijn belangen wil beschermen. Brunswijk is overigens sinds de onlusten van twee weken geleden niet meer in het openbaar verschenen, uit vrees dat hij met deze heikele kwestie wordt geconfronteerd.

Hypocriet

„Hij moet oppassen”, zegt André Aloema, een van de deelnemers een de protestmars. „De inheemse volken zijn de oorspronkelijke bewoners van dit land. Wij zaten hier al ruim voor de eerste kolonisten voet aan wal zetten. Sindsdien zijn onze rechten vertrapt, ook nadat het Internationaal Gerechtshof vonnis in ons voordeel had gewezen inzake de collectieve rechten die inheemse en tribale volken hebben. Dus hij moet niet denken dat we over ons heen laten lopen. De tijd van praten en beloven is voorbij.”

Politici vallen nu over elkaar heen om de inheemsen een hart onder de riem te steken. Dat vooral de Nationale Democratische Partij (NDP) van Bouterse moord en brand schreeuwt en eist dat alle uitgegeven gronden worden ingetrokken, wordt als hypocriet gezien. Ook Aloema vindt dit een lachertje. „Onder zijn leiding werden heel veel gronden uitgegeven. En dan komt hij nu beweren dat ze teruggegeven moeten worden. Dat gelooft toch niemand meer?”

Sharmaine Artist, woordvoerder van Native Power, zegt dat internationale mensenrechtenorganisaties zullen worden aangeschreven over de wijze waarop de inheemsen behandeld worden door de overheid. „Wij gaan niet stoppen voor aan onze eisen is voldaan”, verzekert ze.