De brief, gericht aan de koning, de regering en het parlement, bevatte de oproep om de visserij in beschermde Natura 2000-gebieden te erkennen als bestaand gebruik. Daarmee zouden met name garnalenkotters meer tijd krijgen om de uitstoot van stikstof te verminderen.

De oproep werd breed ondersteund. Eigenaren en bemanningsleden van meer dan vierhonderd vissersschepen uit Nederlandse havens zetten hun handtekening. Ook enkele tientallen Belgische en Duitse vissers die in Nederlandse wateren vissen, deden dat. Hetzelfde geldt voor visafslagen, vishandelaren, scheepswerven en toeleverende bedrijven.

Initiatiefnemer was visserij-ondernemer Evert de Blok uit Stellendam, die onder meer samen met zijn zoon Jan twee garnalenkotters in de vaart heeft. Woensdag kwam het antwoord van minister Piet Adema (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit).

Wat vindt u van Adema’s brief?

„Ik ben zwaar teleurgesteld. Wij hadden gevraagd om erkenning van de garnalenvisserij als bestaand gebruiker, omdat we al eeuwenlang vissen in gebieden die nu de status Natura 2000 hebben. Adema schrijft dat dit niet aan de orde is. Hij verwijst onder meer naar een advies vorig jaar van de landsadvocaat. Maar dat advies was niet dichtgetimmerd. Het feit dat onze vergunning tot vorig jaar altijd automatisch werd verlengd, impliceert volgens de landsadvocaat bestaand gebruik.

Lees ook

Vissers bezorgen brandbrief bij werkpaleis koning

Als wij oude vergunningen konden overleggen, zou er opnieuw naar gekeken worden. We hebben er tientallen naar het ministerie gestuurd. Kamerleden van VVD, CDA, CU en SGP hebben er vragen over gesteld aan stikstofminister Van der Wal. Zij moest die woensdag nog beantwoorden. Maar kennelijk wist Adema het antwoord al. Wij zijn dus verplicht katalysatoren te installeren. En wel binnen negen maanden vanaf 1 januari 2023, terwijl de binnenvaart de stikstofuitstoot tot 2050 stapsgewijs mag afbouwen.”

U bent niet verplicht een katalysator te installeren, schrijft de minister.

„Zonder katalysator is 80 procent van ons visgebied niet voor ons toegankelijk, omdat de Waddenzee en de kustwateren Natura 2000-gebieden zijn. Dat komt erop neer dat we failliet gaan. Van de 200 Nederlandse garnalenvissers kunnen er zo’n 40 tot 50 de investering in een katalysator, ongeveer 100.000 euro, niet dragen. Dat komt neer op een koude sanering. Toen de nertsenfokkerij verboden werd, zijn de ondernemers uitgekocht. Dat is tenminste netjes.”

Wat gaat u nu doen?

„We inventariseren hoeveel garnalenvisssers daadwerkelijk moeten stoppen, nu die verplichting doorgaat. Voor hen gaan we compensatie vragen. Als die er niet komt, stappen we naar de rechter.”

U kaartte in uw brandbrief ook het verschil met de zeescheepvaart aan. De minister gaat daar niet op in. Wat vindt u daarvan?

„De scheepvaart in de vaargeulen is vrijgesteld van de stikstofeisen, terwijl het overgrote deel van de stikstofuitstoot van grote zeeschepen komt. Onze uitstoot is daarmee vergeleken verwaarloosbaar. De gezamenlijke scheepvaart is verantwoordelijk voor 11 kiloton stikstofneerslag, dat is 3,5 procent van de totale stikstofdepositie in Nederland. Daarvan komt maar 0,9 kiloton, oftewel 0,3 procent, van de garnalenvloot. Schepen van de overheid zelf, voor onder meer betonning en inspecties, varen zonder katalysator in Natura 2000-gebieden: die gelden wél als bestaand gebruik. Volgens ons is hier sprake van rechtsongelijkheid.”

De minister ziet kansen voor behoud van een levensvatbare visserij. Hoe ziet u dat?

„Ik geloof wel dat er een kernvloot overblijft. Wie netjes meedoet en investeert, zal op termijn misschien dieselelektrisch of elektrisch varen. Maar het probleem nu is dat er een abrupte streep wordt gezet. De garnalenvloot moet in heel korte tijd moderniseren.”

Een bijdrage van de Noordzee aan de voedselvoorziening is niet langer vanzelfsprekend, stelt de minister. Wat vindt u van zo’n zin?

„Die zin vind ik heel vreemd. Als je de Noordzee vol zet met windmolens, begrijp ik het wel, en misschien is dat wat de minister bedoelt. Maar eigenlijk is die zin in strijd met zijn verzekering dat hij een toekomst ziet voor een levensvatbare visserij. Op de Noordzee woedt een oorlog om de ruimte. Het probleem is dat alles exclusief wordt gemaakt. Tussen windmolens mag je niet vissen, dat is logisch vanuit het oogpunt van veiligheid. Maar waarom moet natuur een exclusieve plek krijgen, ten koste van de visserij? Die twee kunnen heel goed samengaan.”

U deed een beroep op de koning. Heeft dat wat uitgewerkt?

„De koning heeft zich ermee bemoeid. Hij heeft met minister Adema gesproken en onze problemen bij hem onder de aandacht gebracht. Daar zijn we dankbaar voor. De koning bedoelt het goed met de visserij, dat liet hij ook merken toen hij in december in Stellendam op bezoek was. Maar hij is niet de baas.”